عقل سلیم با تکیه بر تجربیاتی که برترین و ماهرترین سخنرانان در طول فعالیت حرفه‌ای خود کسب کردند می‌گوید بهترین سخنرانی، متنی نیست که نوشته شده باشد؛ بلکه متنی است که بازنویسی شده باشد. با این حال بسیاری از سخنرانان متنی ما بین نسخه اولیه و نسخه بازنویسی شده را ارائه می‌دهند و معمولا چک‌نویس‌ها و تمارین را به عنوان متن نهایی سخنرانی در نظر می‌گیرند. شما که مثل خیلی از این سخنرانان نسبت به ویرایش سخنرانی بی‌تفاوت نیستید؟!
بعد از نوشتن متن سخنرانی هر سخنران برای تضمین کیفیت سخنرانی هم که شده لازم است زمان مشخصی را برای ویرایش سخنرانی با تمرکز ویژه بر شفافیت موضوع، تنوع؛ تکرار و تداوم نکات کلیدی و قطعیت اختصاص دهد. ویرایش سخنرانی در واقع زیرمجموعه همان تمرین سخنرانی و افزایش تسلط به موضوع است؛ با این تفاوت که بسیاری از کم و کاستی‌های سخنرانی را مشخص می‌کند و فرصت غلط‌گیری را فراهم می‌سازد.
در این مقاله یاد می‌گیرید که چه طور مهارت‌های فن بیان و سخنوری خود را با ویرایش چندین و چند باره سخنرانی و اصلاح و بازبینی آن توسعه دهید. با دانشگاه زندگی همراه باشید.
اصول اساسی و ضروری در ویرایش سخنرانی
همه چیز در سخنرانی از یک چک‌نویس ساده شروع می‌شود. همان کاغذهای به دردنخوری که زمینه نوشتن یک ایده می‌شوند و در نهایت این ایده به یک طرح بزرگ برای سخنرانی منتهی می‌شود. اولین برگه را با استفاده از افکار از هم گسیخته اما معنادار خود پر می‌کنید. دومین برگه بعد از برگه اول و همین روند تا برگه‌های بیش‌تر ادامه دارد. به جایی می‌رسید که اطرافتان را کاغذهای سیاه مختلفی پر کرده‌اند که هر یک دارای اجزا و بخش‌های مختلف است. بعد از نوشتن این برگه‌ها هم است که تازه به این فکر می‌افتید چه طور باید عناصر موجود در هر برگه را با برگه دیگر مرتبط ساخت و از آن یک چیز درست حسابی و مسنجم درآورد. هر آن چه که در این مسیر انجام می‌دهید همان اصل ضروری ویرایش سخنرانی می‌باشد.
قدم بعدی به شدت تکراری است! همان زیر و رو کردن دست‌نوشته‌ها. البته که اولین نوشته معمولا بهترین نوشته نیست. به مرور زمان و هر چه که به کاغذهای بعدی می‌رسید حتما باید کیفیت و تسلط شما در بیان موضوعات خاص بیش‌تر شده باشد.
هرگز عاشق دست‌نوشته‌هایتان نشوید!
از گام‌های اولیه دیگر در ویرایش سخنرانی دل کندن از برگه‌هایی است که به نظر محتوا خیلی کامل و خوبی برای سخنرانی دارند؛ اما سخنرانی شما جایگاه بازگو کردن آن نیست. از این رو لازم است هرگز به عناصری که در چک‌نویس‌های اولیه به کار برده‌اید دل‌بسته نشوید!
ویرایش سخنرانی را از کجا شروع کنیم؟
هنگام ویرایش سخنرانی، همه عناصر سخن را بی‌رحمانه زیر و رو کنید. هر نقطه، هر آمار و ارقام، هر نقل قول، هر داستان، هر شوخی و یا جلوه‌های بصری باید از پیام اصلی ما در سخنرانی پشتیبانی کنند؛ در غیر این صورت محکوم به حذف هستند!
در ویرایش سخنرانی دو فرآیند به صورت موازی و همزمان با هم انجام می‌شوند:
ویرایش بزرگ (Macro-editing )
طی ویرایش بزرگ پاراگراف‌ها، داستان‌ها و بخش‌های بزرگ و قابل توجه متن هستند که مورد توجه قرار می‌گیرند. به این شکل که سخنران تمام پاراگراف‌ها، داستان‌ها و بخش‌های طولانی‌تر را با هم ادغام می‌کند تا نهایتا از آن‌ها یک داستان جامع بسازد.
ویرایش کوچک (Micro-editing )
طی ویرایش کوچک کلمات و عبارات به شیوه‌ای کاملا انگیزشی ادغام می‌شوند تا مخاطب از شنیدن ترکیب آن‌ها به سادگی بتواند تصویر ذهنی خود را تجسم کند. اگر قرار بود جستجو در ویرایش کوچک و بزرگ را با یک ابزار خاص انجام می‌دادیم احتمالا در ویرایش بزرگ به دوربین چشمی و در ویرایش کوچک به دلیل دقت عملی که باید داشت به ذره‌بین نیاز داشتیم.
اصول اساسی ویرایش سخنرانی
صفر تا صد مراحل سخنرانی اصول خاص خود را دارد. ویرایش نیز یکی از این مراحل حساس است که باید با استفاده از قوانین زیر پیش رود:
ویرایش سخنرانی برای تمرکز روی بخش‌های خاص
نظرات و بازخوردهایی که از مخاطبان دریافت می‌کنیم کافی هستند تا به ایدها و نبایدهای سخنرانی پی ببریم. مخاطبان خودشان با نظراتشان اعلام می‌کنند که سخنران باید از چه چیزی دوری کند و در عوض روی کدام بخش تمرکز بیش‌تری کند.
یکی از بازخوردهای متداول کاربران از هم گسیختگی مطالب و از این شاخه بدان شاخه پریدن سخنران هنگام بیان مطالب است. در صورتی که در میان دست نوشته‌ها عناصر و بخش‌های اضافه می‌بینید که از ایده اصلی پشتیبانی نمی‌کنند و فقط باعث می‌شوند از هر دری سخنی بگویید، آن‌ها را حذف نمایید. ضمنا در حذف بخش‌های اضافی کاملا قاطع عمل کنید!
ویرایش سخنرانی برای شفافیت بیش‌تر
در این بخش نیز بازخورد مخاطبان همه چیز را برای سخنران روشن می‌کند. حتما شنیده‌اید که برخی از مخاطبان بعد از سخنرانی می‌گویند: جالب بود اما ما که چیزی نفهمیدیم!
برای حل این مشکل قبلا راهکارهایی مثل ضرورت سکانس‌بندی در سخنرانی را معرفی کردیم که با استفاده از آن صرفا جهت افزایش شفافیت موضوع و بیان بهتر آن برای مخاطب، سخنرانی را به بخش یا سکانس‌های مجزا تقسیم می‌کردیم. به جز این راه حل، ویرایش کوچک کلمات نیز به سخنران کمک می‌کند. به شرط این که سخنران هنگام جای‌گذاری کلمات دیگر از خود بپرسد:
- آیا این جمله واضح‌تر از آن چه نوشته شده می‌تواند بازنویسی شود؟
- تا چه حد در طول سخنرانی دچار گرفتگی زبان و تپق زدن شده‌اید؟
ویرایش سخنرانی برای نتیجه‌گیری از بحث
بعد از سخنرانی از تعدادی از مخاطبان می‌پرسید روند بحث چه طور پیش رفت؟ راضی بودید؟ در همان لحظه یکی از شنوندگان می‌گوید: سخنران تخته گاز گرفته بود و بدون توجه به ما مدام حرف می‌زد و حرف!
کمال و موفقیت در سخنرانی زمانی به دست می‌آید که چیزی برای بردن و قاپیدن مخاطب از سخنران وجود نداشته باشد؛ نه این که چیزی برای اضافه کردن به مباحث قبلی وجود نداشته باشد! توصیه می‌کنیم برای کل سخنرانی و این که وقت کافی برای نتیجه‌گیری از بحث را نیز داشته باشید تمام بخش‌های غیرضروری را حذف کنید. به علاوه به نکات زیر نیز توجه داشته باشید:
- تمام داستان‌ها و احیانا خاطراتی که فکر می‌کنید برای مخاطبان جذاب و خنده‌دار هستند را به شرطی که به اصل مطلب آسیب نزنند حذف کنید
- کلماتی را که بودن یا نبودن آن‌ها تغییر خاصی در معنا اصلی ایجاد نمی‌کنند را حذف کنید
ویرایش سخنرانی برای حفظ تداوم در سخنرانی
در برخی دیگر از بازخوردهای مخاطبان می‌شنویم که: از اسلاید چهارم به بعد تقریبا گیج شدم! این مشکل برای بسیاری از سخنرانان وجود دارد. راه حل آن هم استفاده از کلمات ربط و جملاتی است که ربط را به خوبی نشان دهند. شاید یکی از عواملی که باعث این سردرگمی یا از پاره شدن زنجیره مطالب می‌شود شیوه تقسیم‌بندی اشتباه در اسلایدها باشد. مثلا همین که بخشی از یک مطلب به ناچار در اسلاید دیگری درج می‌شود کافی است تا کاربر گیج شود و تصور کند مطلبی که می‌گویید جدا از مطلب قبلی است.