اعداد 1467930 را به خاطر بسپارید. حالا یک بار دیگر این عددها را تکرار کنید. موفق شدید؟ حالا خانه یکی از اقوامی که اخیرا به آن ها سر زده بودید را تجسم کنید. دیوار به دیوار پیش روید و اجسامی که به در و دیوار آویخته شده بودند را به همراه رنگ و تعدادشان به خاطر آورید. همچنان پیشتاز هستید و به راحتی این کار را انجام می دهید؟ تبریک! شما به سادگی وارد کاخ حافظه خود می شوید و درب این کاخ همیشه به روی شما باز است! اما همه انسان ها شبیه شما نیستند. عده زیادی از ما با این که حافظه قوی و خوبی داریم بازهم از فراموشی در برخی از مواقع رنج می بریم. این مشکل شاید مشکل شما هم باشد مثل فراموش کردن کلمات حین صحبت کردن، سخنرانی یا زمانی که به شدت به درست بیان نمودن کلمات جادویی نیاز داریم اما خب چه میشه کرد؛ اسیر فراموشی می شویم!
قبلا تصور می شد فراموش کردن کلمات فقط به زمانی مربوط می شود که ما قصد مکالمه با کسانی را داریم که با ما هم زبان نیستند. در این صورت کاملا طبیعی است اگر معادل واژگان انگلیسی را فراموش کنیم و با این که از ذهنمان عبور می کنند نتوانیم آن ها را تلفظ کنیم. اما داستان درست از آن جایی آغاز می شود که ما گاهی کلمات ساده ای مثل در، پنجره، اسامی ماشین ها، برخی از کلمات علمی و به طور کلی آن چه که قصد داشتیم به زبان بیاوریم را فراموش می کنیم!
اگر شما هم در این لحظات دردناک گرفتار شده اید حتما می دانید که فراموش کردن کلمات حین صحبت کردن چه قدر روی اعتبار و حسن شهرت گوینده به عنوان معلم، استاد یا سخنران تاثیر می گذارد. با ما باشید تا با ریشه یابی این موضوع مشکلی برای برطرف کردن آن پیدا کنیم.
خلاص شدن از شر فراموش کردن کلمات حین صحبت کردن
مراحل فراموشی کلماتی که می خواهیم آن ها را ادا کنیم اما موفق نمی شویم عبارتند از:
- باز کردن دهان و تکان دادن زبان
- پردازشی در حد صدم ثانیه برای به خاطر آوردن موضوع
- و نهایتا عدم موفقیت ما برای گفتن کلمات
دلایل فراموش کردن برخی از کلمات
به صورت کلی دو دلیل عمده برای به فراموشی سپرده شدن برخی از کلمات وجود دارد که در اغلب موارد به این دلایل است که ما موفق نمی شویم آن ها را به خوبی ادا کنیم:
عدم یادگیری کلمات به صورت متنی
ما بسیاری از کلماتی که به زبان می آوریم را حداقل یک بار روی کاغذ دیده ایم. اصلا به خاطر سپرده کلمات با فرم نوشتاری آن ها از روی کاغذ خیلی ساده تر است. مسلما وقتی که ما یک کلمه را فقط از زبان بقیه بشنویم نه تنها موفق نمی شویم کاملا درست آن را تلفظ کنیم بلکه به زودی آن را از یاد خواهیم برد!
فرض کنید بارها به لغت stapler در یک دیکشنری تصویری یا متنی نگاه کرده اید. با توجه به ظرفیت های ذهنی ما فراموش کردن کلمه stapler در انگلیسی که معادل منگنه است تقریبا غیرممکن خواهد شد؛ مگر این که دچار سانحه خاصی از ناحیه مغز شوید!
یادگیری اشتباه کلمات
بسیاری از کلماتی که ما نمی توانیم به زبان آوریم ناشی از ترس ما برای درست ادا کردنشان است. خیلی از کلمات ثقیل و منسوخ فارسی دقیقا همین حالت را دارند. بنابراین بهتر است هنگام یادگیری کلمات از مراجع متنی معتبر و قابل اعتماد استفاده شود.
رهایی از مخمصه فراموشی کلمات
فرض کنید مشغول تعریف مراسم عروسی شب گذشته برای دوستتان هستید که در غیاب او با خانواده شرکت کرده بودید. مشغول تعریف کردن هستید و خیلی پرهیجان و جذاب به ذکر جزئیات می پردازید که ناگهان سر به یاد آوردن اسامی یکی از افراد پرحاشیه این عروسی متوقف می شوید! در این لحظه هیچ کاری نکنید و این ترفندها را به ترتیب عملی کنید:
دستپاچه نشوید!
فراموش کردن کلمات قطعی و دائمی نیست. گاهی ذهن به یک تلنگر یا شاید وقفه نیاز دارد تا بتواند کلمه خاصی را به خاطر آورد. این لحظات را به ذهن خود هدیه کنید و با دستپاچه شدن همه چیز را بر هم نزنید! بدین منظور:
- آرام تر صحبت کنید. هر چه قدر که تند تر صحبت کنید در به یادآوری کلمات با مشکلات بیش تری رو به رو می شوید
- بگذارید بقیه بدانند شما مشغول فکر کردن هستید. می توانید این موضوع را به صورت غیرمستقیم و مثلا با گفتن جملاتی مثل” دقیقا به یاد نمی آورم اما…” یا “شما قبلا در این مکان حضور داشته اید” و…با طرف مقابل در میان بگذارید. سعی کنید وقت بخرید. ناگهانی صحبت های خود را متوقف نکنید و جریان مکالمه را حذف نمایید.
قبل از هر چیز فکر کنید!
پیش از این که بخواهید تعریف کردن یک داستان هیجان انگیز یا مثلا صحبت کردن را به زبان دیگری شروع کنید فکر کنید. همزمان با فکر کردن کلماتی که قرار است به زبان آورید را یک بار مرور کنید. بدین منظور:
- به کلماتی که باید استفاده کنید فکر کنید و یک بار آن ها را در ذهنتان بلند بخوانید
- در صورتی که قرار است سخنرانی کنید از ترفندهای گسترش دایره لغات استفاده کرده، رو به رو آینه بایستید و سپس برای آینه یک بار سخنرانی نمایید!
در گزینش کلمات سخت نگیرید
گاهی برای گریختن از بی توجهی مخاطبان و در برخی از مواقع برای حفظ شان و علمی دست به انتخاب کلماتی می زنیم که به زبان آوردنشان برای کسی که به تازگی آن ها را یاد گرفته مشکل است. شما می توانید در این مواقع از کلمات یا عبارات جایگزین ساده تری استفاده کنید که به خوبی معانی کلمات دشوار را به مخاطب منتقل خواهند کرد. به مثال ساده و فرضی زیر توجه کنید:
- کوالا: حیوانی بومی استرالیا که به شدت به خواب علاقمند است!
- لایحه: پیشنهاداتی که دولت برای تصویب به مجلس می برد
- ساز قانون: سازی شبیه سیتاز یا سنتور که ساختاری ذوزنقه ای دارد
اگر بتوانید شمای کلی یک وسیله، جاندار یا تعاریف اصطلاحات را به جای واژه اصلی به کار ببرید مطمئنا مخاطب هم به شما در یادآوری آن ها کمک می کند.
از یاد رفته ها را به آینده واگذار کنید
در صورتی که در گفتن چیزی تردید دارید یا فکر می کنید قادر نیستید آن را به صورت استاندارد و صحیح بر زبان جاری کنید اجباری نیست! راه های زیادی وجود دارد که با بهره گیری از آن ها می توانید تعریف داستان را به بعد واگذار کنید.
سخن آخر:
حال که از مخمصه نجات یافته اید بد نیست از همین حالا به تقویت حافظه خود بپردازید. در این مسیر قطعا ترفندهای به خاطر سپردن سخنرانی در یک ساعت به شما کمک خواهد کرد؛ اما شاید با کمی تمرین بتوانید از این پس بداهه گویی در فن بیان خود داشته باشید و از مشکل فراموش کردن کلمات هم رهایی یابید:
- برای یادگیری عمیق کلمات همان لحظه ای که آن ها را می شنوید تمرین و تکرار کنید. ترفندهای تصویرسازی یا هر روش نوین دیگری که می شناسید را امتحان کنید.
- به کلمات فرصت سه روزه بدهید. در صورتی که در طول سه روز بتوانید از پس به خاطر سپردن کلمه به خوبی برآیید آن گاه ملکه ذهن شما خواهد شد و هرگز هم فراموش نمی شود.
عالی بود استاد. ممنون از شما
سپاسگزارم
واقعا خیلی وقتها کلمه نوک زبونمونه ولی فراموش می کنیم
دقیقا همینطوره
ممنونم استاد. عالی بود
ممنون از حضور شما