چه طور استادانه و حرفهای از یادداشتها حین سخنرانی استفاده کنیم؟
تنها یکی از جملاتی که در ادامه میخوانید در ارتباط با استفاده از یادداشتها حین سخنرانی صحیح میباشد. میتوانید حدس بزنید کدام یک درست است؟
- سخنران هرگز نباید از یادداشت استفاده کند؛ چون با این کار ممکن است از دیدگاه مخاطبان آماده به نظر نرسد
- یک سخنران همیشه باید از یادداشت استفاده کند تا ضعف حافظه و احتمال فراموش کردن متن سخنرانی را به صفر برساند
- سخنران هرگز نباید از اسلایدهای متنی به عنوان یادداشت سخنرانی استفاده کند
اگر هنوز هنوز نتوانستید پاسخ صحیح را حدس بزنید یا در درستی و نادستی پاسخ خود شک دارید حتما مطلب امروز دانشگاه زندگی را دنبال کنید. در این مطلب با ریزبینی بیشتری بررسی میکنیم که حافظه برای مدیریت سخنرانی کفایت میکند یا برای پیشبرد سخنرانی حتما به یادداشت نیاز داریم. در هر بخشی که میخوانید برای هر ایدهای که جهت استفاده از یادداشتهای حین سخنرانی به بهترین شکل ارائه میدهیم 21 نکته کلیدی و مفید را مورد بحث قرار خواهیم داد.
چند نکته راهبردی برای استفاده از یادداشتها حین سخنرانی
قبلا در دانشگاه زندگی و در اصول استفاده موثر از متن و یادداشتها در سخنرانی هر دو روش استفاده یا عدم استفاده از یادداشت به عنوان ابزار کمکی را مورد تحلیل قرار دادیم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که هر سخنران بنا به کمیت و کیفیت سخنرانی خود میتواند به یک اندازه از هر دو روش بهرهمند شود. با این حال گفتیم که برای اغلب سخنرانیها بهتر است متن سخنرانی به صورت کامل (خط به خط) تهیه و تنظیم شده و مقابل چشمان سخنران قرار داشته باشد. اما در برخی از سخنرانیها استفاده از یادداشت نه یک ترجیح، بلکه یک ضرورت برای سخنران به شمار میرود:
- وقتی که در حال یک سخنرانی کاملا رسمی هستید (مثل جشن فارغالتحصیلی)
- وقتی که یک سخنرانی را باید سرشار از احساسات ارائه دهید و یا ناخودآگاه احساسات شما در فن بیان و نحوه سخنوری شما دخیل میشود (مثل صحبت کردن در مجالس عروسی)
- وقتی که مجبور هستید واژه به واژه متن سخنرانی دقیقا مشابه با آن چه که در متن سخنرانی آمده است ادا کنید (مثل بیانیه یک شرکت یا نطق سیاسی)
- وقتی که فرد دیگری نویسنده متن سخنرانی شما بوده و بنابراین به ناچار باید از یادداشتها حین سخنرانی استفاده کنید
- وقتی که زندگی و مشغلههای شما مانع از کسب آمادگی کامل قبل از سخنرانی میشود
- وقتی که هنوز شیوه سخنرانی شما و شهرتتان به یک برند شناختهشده تبدیل نشده و اعتماد به نفس کافی را برای سخنرانی صرفا با تکیه بر حافظه خود ندارید
بر خلاف آن چه خواندید برخی دیگر از سخنرانان معتقدند استفاده از یادداشتها حین سخنرانی به کلی مردود است و برای این که نطق بهتری داشته باشیم لازم است به حفظیات خود تکیه کنیم. مثل وقتی که:
- زمان سخنرانی بین افراد مختلف تقسیم شده و شما تنها باید در یک بازه زمانی محدود و مثلا 20 دقیقه سخنرانی کنید
- مشتریان بالقوه، سرمایهگذاران، کارفرمایان و …را مورد خطاب میدهید. معمولا هر نوع سخنرانی که در فضای آکادمیک و یا حرفهای و کاری برگزار شود در این دسته قرار میگیرد
- وقتی که تنها اجراکننده یک مراسم هستید و برای اعلام برنامهها زمان محدودی دارید
- وقتی که سخنرانی شما بدون این که محدودیتی اعمال شود خود به خود کوتاه است و برای ارائه آن میتوانید به قدرت حافظه خود اعتماد کنید
اگر هر دو روش گفته شده را کنار بگذاریم به حالتی میرسیم که در آن سخنران همزمان هم از حافظه خود و هم از یادداشتها کمک میگیرد. روشی که شاید قابلقبولتر از دو راه قبلی باشد. این روش در موقعیتهای خاصی کاربرد دارد:
- در قالب سخنرانی در حال تدریس دورهای هستید که چند روز طول میکشد و قطعا نیاز به استفاده همزمان از یادداشتها حین سخنرانی دارید
- در حال ارائه وبینار هستید و میتوانید با ترفندهای سخنرانی از روی متن طوری که انگار از روی متن نمیخوانید از یادداشتها کمک بگیرید
- موقعیتی که متن سخنرانی آن قدر طولانی است که نمیتوان آن را به طور کامل به حافظه سپرد؛ در عین حال سخنرانی آن قدر رسمیت ندارد که بخواهید از روش اول یعنی استفاده از متن کامل سخنرانی استفاده کنید
استادانه از یادداشتها در سخنرانی استفاده کنید!
برای استفاده از یادداشتها هنوز هم بیشمار گزینه مقابل شما قرار دارد. از یک طرف میتوانید از اسلایدهای متنی بالتدار مطابق با آن چه که در راهنما کامل طراحی و تنظیم عنوان اسلایدها در سخنرانی گفته شد استفاده کنید؛ از طرفی نیز میتوانید فرمت آن را عوض کنید و همان یادداشتهای دستی را به عنوان یادآور استفاده نمایید.
استفاده از کارتهای کلاسیک به عنوان یادداشت
از این روش معمولا در مدارس استفاده میشود. با این حال سخنران هم میتواند از این کارتها به تعداد موردنیاز استفاده کند و با همان روش همیشگی کارتها را به ترتیب به هم متصل کند
استفاده از کارتهایی با فونت بزرگ
برخی از سخنرانان برای جلوگیری از دستپاچه شدن حین سخنرانی، هر کلمه کلیدی را با فونت خیلی بزرگ و با رنگهای مختلف روی کاغذ یا کارتهای هماندازه چاپ میکنند.
استفاده از تبلت و ابزارهای دیجیتالی
در خیلی از سخنرانیهای مدرن امروزی استفاده از تبلت و ابزارهای دیجیتالی رایج شده است. با این حال در صورت طولانی شدن سخنرانی همواره بیم تمام شدن شارژ تبلت یا مدیریت سریع و بیدردسر اسلایدها وجود دارد
طراحی یادداشتها برای بهتر خوانده شدن در طول سخنرانی
برای این که هر یادداشت یا کارت بهتر دیده و خوانده شود طراحی یادداشتها نیز مهم است:
واژههای هر کارت را به حداقل برسانید
هر کارت صرفا برای متحد کردن رشتههای افکار شما است. لذا از جملات و عبارات در کارتها استفاده نمیشود
کارت را تا حد ممکن خوانا طراحی کنید
معمولا استفاده از دستنوشته وقتی که قرار باشد مطالب مختلف را در مدت زمان محدود مدیریت کنید گمراهکننده است. بهتر است به جای دستنوشته از نوشتههای چاپی بدون خطخوردگی استفاده کنید
فرمت کارتها را یکسان و دقیق تنظیم کنید
برای همه کارتها لازم است از یک فرمت خاص استفاده شود. بولد کردن یا خط دار کردن مطالب توجه شما را بیشتر جلب میکنند
چه طور سخنرانی خوبی توام با استفاده از یادداشت ارائه دهیم؟
اگر از متن کامل یا همین یادداشتها به عنوان سرنخی برای ادامه سخنرانی استفاده میکنید حتما نکات زیر را مدنظر داشته باشید:
هرگز بابت استفاده از یادداشت عذرخواهی نکنید
استفاده از یادداشتها حین سخنرانی نیاز همه سخنرانان است. عذرخواهی بابت این موضوع صرفا نشاندهنده ضعف یا عدم اعتماد به نفس شما است.
یادداشتها را در چشم برهم زدنی برانداز کنید
هنگام صحبت کردن، برقراری تماس چشمی با مخاطبان در سخنرانی از هر چیزی مهمتر است. به همین منظور مدت زمان نگاهتان به یادداشتها را با ترفندهایی تعدیل کنید. به عنوان مثال زمانی که میخواهید به یکی از یادداشتها نگاهی داشته باشید در همان لحظه اسلاید را عوض کنید تا مخاطبان به سرعت حواسشان جذب اسلاید تازه و محتوا آن شود. این زمان کوتاه فرصت خوبی است تا به صورت کاملا نامحسوس نگاهی به یادداشتهایتان داشته باشید.
در لحظات خاص و مهم هرگز به یادداشتها نگاه نکنید
لحظه شرع سخنرانی، پایان سخنرانی و زمانهای کلیدی مثل زمانی که مخاطبان سوالی از شما میپرسند باید در کمال اعتماد به نفس و بدون استفاده از هر گونه یادداشتی مدیریت شوند. لذا در این لحظات از نگاه کردن، حتی نگاه مختصر اجمالی به یادداشتها بپرهیزید.
یادداشتها در صورت امکان به دست نگیرید
به دست گرفتن یادداشتها و حرکت همزمان سخنران حواسپرتی دیداری یا شنوایی برای مخاطبان ایجاد میکند. به علاوه اگر یک دست بابت نگه داشتن برگهها درگیر باشد فرصت تغییر ژست و حرکات دست در سخنرانی را از شما سلب میکند. یادداشتها را در صورت امکان روی یک سطح در دسترس قرار دهید.