زمانی که انسان به قابلیت زبان و گفتار پی برد و برای اولین بار زبان جهت برقراری ارتباط انسان ها با یکدیگر اختراع شد از آن پس پیوسته پیگیر استفاده از این نعمت در جهت قانع کردن دیگران با فن بیان و تعامل با آن ها شد. تغییر و تحولات زبانی ادامه یافت تا این که استفاده از این موهبت الهی به یک مهارت تبدیل شده است و افراد با استفاده از آن کارهای خود را پیش می برند. فن بیان هم مشابه با سایر علوم و مهارت ها اصول و پایه و اساس خود را دارد. پای بندی به همین اصول فن بیان و سخنوری است که موفقیت شما در صحنه و مقابل مخاطبانتان تضمین می کند. به هر حال در هر زمینه ای که فعالیت می کنید نیاز به تقویت فن بیان خود دارید. حتی کسانی که کتاب می نویسند نیازمند آشنایی با اصول فن بیان و سخنوری هستند؛ چرا که نوشتن کتاب مشابه با سخن گفتن در برابر جامعه ای است که قرار است در آینده افکار شما را در کتاب به نظاره بنشینند. در مطلب دیگری از دانشگاه زندگی تصمیم داریم اصول فن بیان و سخنوری را با شما به اشتراک بگذارید. امید است با به کارگیری این اصول سخنورانی ماهر و متبحر در تمام صحنه های زندگی باشید!
آشنایی با اصول فن بیان و سخنوری
برخی از اصولی که تمامی مهارت های سخنوری نظیر زبان بدن در سخنرانی ، پاسخ گویی به سوالات مخاطبان در سخنرانی، لزوم ارتباط چشمی در سخنرانی و…را پوشش می دهند عبارتند از:
ادراک :دوری از تلکف و پیچیدگی در سخن
یکی از مشکلاتی که متاسفانه افراد مختلف در سخنرانی دارند تکلف در سخن است. برخی تصور می کنند برای سخنرانی باید کسی غیر از خود واقعیشان باشند. اما چنین نیست! سخنرانی را از زندگی روزمره خود جدا نکنید. خود واقعی شما باید سخنوری کند؛ نه آن شخصیت تصنعی که سعی دارد با پیچیدگی در سخن و تکلف خود را عالم جلوه دهد!
راهنمای رعایت سادگی در سخن
اگر دقت کرده باشید در صحبت های روزمره پیوسته سعی داریم به مخاطب نگاه می کنیم و سپس کلمات را انتخاب کنیم. مثلا در مقابل اساتید خود متفاوت با دوستان رفتار می کنیم. اما در اصول فن بیان و سخنوری این قانون کاملا برعکس است. شما در وهله اول باید به سخنان خود توجه کنید و سپس آن ها را مثل آب روان جاری سازید. عامل پیوند شما و مخاطب همین بی توجهی به افکار مخاطبان است؛ چون شما تک تک افراد حاضر در جلسه را نمی شناسید و منطقی است که احساس درونی تمام افراد برای شما قابل درک نباشد.
کمال: بی توجهی به اشتباهات خود
فراموش نکنید که در سخنرانی هیچ کسی به اندازه شخص شما متوجه اشتباهاتتان نخواهد شد. به علاوه حتی ماهرترین و مشهور ترین سخنرانان هم در طول صحبت کردن در ملا عام دچار گرفتگی زبان یا اشتباهات لفظی می شوند یا احیانا مطلبی را اشتباهی ادا می کنند. سخنران واقعی کسی است که اشتباهات احتمالی کمال سخنوری او را تحت تاثیر قرار ندهد.
راهنمای نادیده گرفتن اشتباهات در سخن
زمانی که مرتکب اشتباهات به خصوص اشتباهات لفظی شدید مکث نکنید و صحبت خود را ادامه دهید. نگذارید مخاطبان فرصت طلب از این موضوع استفاده کنند و جو به هم بریزند. در طول سخنرانی به هیچ وجه از حاضرین برای چنین اشتباهاتی عذرخواهی نکنید؛ مگر این که در حال نطق علمی باشید و این اشتباه به ضرر شما تمام شود.
تجسم: سخنوری بر اساس باور ها
قانونی میان تمام قهرمانان دنیا برای رسیدن به موفقیت مشترک است: تجسم اهدافی که سال های سال انتظار آن ها را می کشیدند! یک ورزشکار پیوسته خود را در قله های موفقیت و در حال کسب مدال های رنگارنگ تصور می کند و یک فروشنده خودرو خود را در حال شمارش سودی که از معاملات خود داشته است تجسم می نماید.
راهنمای تجسم اهداف حین سخنوری
بهترین راه برای تجسم در فن بیان تمرین و تکرار است. اصول فن بیان و سخنوری جادو می کنند؛ تنها کافی است خود را به نحوی تصور کنید که هزاران نفر مقابل شما باشند اما هنگام صحبت کردن با وجود این انسان ها تنها هستید! ذهن شما با این کار تربیت می شود و آشفتگی هایی که در آن وجود داشت از بین خواهد رفت. به زبان دیگر با دور کردن هیجان های ذهنی مغزتان را رام کرده اید.
نظم و انضباط: بهبود مشکل از هم گسیختگی سخنان
نظمی که هر سخنران در سخنرانی باید داشته باشد با تمرین و تکرار حاصل خواهد شد. در یک سخنرانی تخصصی اهمیت توجه به نظم و انضباط بیش تر و بیش تر می شود و مشکل از هم گسیختگی سخنان حضار را هوشیار می کند. فراموش نکنید که شما برای سخنور شدن این جا نیستید؛ بلکه قرار است با سخنان خود تاثیرگذار باشید.
راهنمای تنظیم سخنان
برای این که سخنان شما نظم بگیرند و از حالت آشفتگی خارج شوند برای خود کلاس اصول فن بیان و سخنوری تشکیل دهید و پیوسته ترتیب صحبت هایتان را تمرین کنید.
توصیف: شخصی سازی توضیحات
مخاطبان شما به شدت دنبال هیجان در صحبت هستند. گاهی سخنور به الگوی مخاطب تبدیل و تشنه شنیدن تجربیات او می شود. اگر شما برای سخنوری برگزیده شده اید حتما ظرفیت های خاص خود را داشته اید. بنابراین می توانید تجربیات و توصیه های خود را تعریف خاطره یا داستان های مشابه در میان بگذارید. عنصری که در این حالت استفاده می کنید همان ارتباط عمومی در فن بیان می باشد.
پیش بینی: نا تمام گذاشتن بحث
اصول فن بیان و سخنوری می گوید مخاطب باید به دنبال سخنور حرکت کند. اگر اولین بار حضور افراد در جلسه با شور و اشتیاق همراه نبوده است باید کاری کنید که دفعات بعدی آن ها باشند که پیگیر شما می شوند. بدین منظور سخنان خود را نا تمام بگذارید. همه چیز را کامل توضیح ندهید. فرض کنید شما مدرس علمی هستید و می خواهید با سخنرانی دانش آموزان را جذب کنید. بنابراین باید سخنان خود را به گونه ای تنظیم کنید که دانش آموز برای شنیدن باقی آن شوق وصف ناشدنی پیدا کند.
صحت: اعتقاد به صحت گفته های خود
سخنور تنها زمانی می تواند با فن بیان خود تاثیرگذار باشد که صحبت های خودش را با قلب و روح باور داشته باشد. فرض کنید شما مشغول معرفی اثرات یک دارو هستید. اگر هنوز خودتان در رابطه استفاده از این دارو مردد هستید نمی توانید مصرف آن را به بقیه توصیه کنید. به صحبت حرف هایتان توجه کنید و نگذارید سخنان شما دست مایه تمسخر بقیه شود. به یاد داشته باشید که همیشه باید راه را برای آن دسته از شنوندگان مشتاق باز گذاشت.
قدرت: اداره بی مثل و مانند جلسه
صحبت کردن در مقابل دیگران یعنی رهبری جمعی که وقت خود را برای شنیدن سخنان شما تنظیم کرده اند. به یاد داشته باشید که صحنه در اختیار شما قرار دارد و شما هستید که باید با قدرت خود این گردهمایی را هدایت کنید. همین موضع جدید یعنی رهبری جمع است که سبب ترس از سخنرانی در برخی از افراد شده است. قدرت در اصول فن بیان و سخنوری یعنی پاسخ دادن به اعتماد شنوندگان . برای این که قدرت و قطعیت شما در جلسه نمود پیدا کند گاهی تن صدای خود را تغییر دهید و حتی به حضار شوک وارد کنید. امید است به کارگیری اصول فن بیان و سخنوری معرفی شده شما را به اهدافتان از سخنوری برساند.
