وقتی که والدین به کودک خود آن طور که باید و شاید توجه نمی کنند، آن کودک یا نوجوان دست به انجام کارهای عجیب و غریب، دور از انتظار و گاهی خطرناک می زند تا با این روش بتواند خودنمایی کرده و توجه آن ها را جلب کند. دیدن این خودنمایی ها در کودک خردسال چندان انسان را متعجب نمی کند اما قطعا جلوه مبالغه، اغراف و خودنمایی برخی که در بیانشان بروز پیدا می کند جدا حیرت برانگیز و آزاردهنده است! به طور معمول وقتی شخصی تصور کند برداشت خوبی از او نداشته اید یا برداشت شما متناسب با داشته های او نیست ممکن است شروع به خودنمایی کند تا آن تصویر را در مورد خود بهبود دهد. چنین فردی احتمالا غافل است که بهره گیری از فن بیان با دو عنصر اغراق و خودنمایی چه تاثیرات منفی و عمیقی روی برداشت دیگران نسبت به او خواهد گذاشت.
در تحلیل شخصیت های خود نما و نمایشی می خوانیم: افراد خودنما معمولا به دنبال جلب توجه دیگران هستند. این جلب توجه را باید با ابراز علاقه و نشان دادن واکنش نسبت به حرف ها و رفتارشان نشان داد. افراد خودنما همیشه نیاز به خودنمایی را در خرید وسایل لوکس یا لباس های فاخر نشان نمی دهد؛ خیلی از این افراد خودنمایی را در فن بیانشان جلوه می دهند و این دقیقا همان مشکلی است که بسیاری از ما با آن رو به رو هستیم. خیلی از اوقات بسیاری از حرف های ما از روی خودنمایی نیست؛ اما به ناچار نوعی اغراق یا نمایش از دید بقیه به نظر می رسد.
شما در زندگی روزمره چه طور صحبت می کنید که حرف هایتان بوی خودنمایی و اغراق به خود نگیرد؟ فکر می کنید چه فنونی مورد نیاز است تا در طول صحبت کردن و بهره گیری از فن بیان کم تر دچار خودنمایی شویم و بدون مبالغه و در کمال فروتنی بتوانیم منظور خود را منتقل کنیم؟
بهره گیری از فن بیان برای حرف زدن بدون مبالغه و خودنمایی
در مطالعات انجام شده روی دست کم 300 دانشجو مشخص شده که عمده افراد در مقایسه با فورتنی، صبر و صداقت با رفتار فریبکارانه و خودنمایی، بیش تر خودنمایی را ترجیح می دهد. اغلب مردم مایل هستند دستاوردهای شخصی خود را به نمایش بگذارند و بیش تر درباره خودشان صحبت کنند تا هر کس یا هر چیز دیگر!
افراد موفق واقعی از چه ترفندهایی برای این که بدون خودنمایی بتوانند صحبت کنند استفاده می کنند؟
نه من، نه کارم؛ بلکه آن چه که انجام شده است!
جاشوا والدمن، نویسنده کتاب پرفروش جستجو شغلی با شبکه های اجتماعی در ارتباط با بهره گیری از فن بیان در گفتگوهای شغلی می نویسد: زمانی لب به سخن بگشایید که قرار باشد درباره دست یافته هایتان حرف بزنید؛ نه نعمت های خدادیتان! دست یافته هایی مثل اکتشاف، سخت کار کردن و سخت کوشی و نه زیبایی، اصالت، هوش و…
بر اساس همین عبارت در این کتاب، اگر شما نویسنده کتاب پرفروشی هستید بهتر است خودتان را به این شکل معرفی کنید:
من کتابی نوشته ام که فروش خیلی خوبی داشته است
و نه این جمله:
من نویسنده پرفروش ترین کتاب های سال هستم!
اگر با اصول ذهن خوانی از روی فن بیان دیگران آشنا باشید به محض این که فردی در انتخاب جملات خود چنین دقت عملی به خرج دهد متوجه می شوید که نه خود نما است و نه اهل نمایش؛ بلکه انسانی کاملا فروتن است که در کمال تواضع قصد دارد نمونه کارهایش را با شما به اشتراک بگذارد.
چالش ها با چاشنی دستاوردها!
وقتی در حال رجزخوانی یا لاف زدن هستید دقیقا مثل این است که یک فضا باز برای شما فراهم شده تا فریاد بزنید و بگویید: من بهتر از شما هستم؛ چیزهایی که برای شما در زندگی سخت هستند برای من خیلی آسان می باشند!
به همین دلیل است که اگر سختی ها و چالش های کار چاشنی فن بیان شما شود خیلی راحت تر می توانید دستاوردهایتان را به بقیه نمایش دهید؛ بدون این که احساس کنند مشغول خودنمایی هستید. به همین دلیل بهتر است شیوه بهره گیری از فن بیان خود را عوض کنید. به مثال زیر که مشابه مثال قبلی است نگاه کنید:
پر فروش شدن این کتاب زمان زیادی برد و نتیجه چند سال فعالیت مجازی من در وبلاگ ها و انتشار داستان هایم، عرضه همزمان نسخه ها به ناشران مختلف و پیگیری های تلفنی است.
فکر می کنید جمله بالا تاثیر بیشتری روی مخاطبان می گذارد یا این که بگویید ” من نویسنده پرفروش ترین کتاب سال هستم”؟ کدام یک ذهنیت بهتری را القا می کند بدون این که مخاطب به اشتباه تصور کند شما مشغول خودنمایی هستید؟
یک تیم، نه فقط یک نفر!
بهره گیری از فن بیان زمانی که بحث یک تیم باشد، و نه فقط یک نفر کم تر از زمانی که قصد دارید با رویکرد فردی سخن بگویید مورد توجه قرار می گیرد. اغلب ما با استفاده از واژه های “ما”، “تیم ما”، “گروه ما” و… کم تر حس خودنمایی یا تکبر را از گوینده دریافت می کنیم. به جمله زیر نگاه کنید:
پرفروش بودن این کتاب حاصل تلاش تیمی است که شبانه روز روی گردآوری اطلاعات، ترجمه، ویرایش و چاپ کتاب کار کرده اند.
جو زده نشوید!
وقتی صحبت از موفقیت و پیشرفت می شود همه ما برای خودنمایی حریص می شویم. چنین حسی در همه وجود دارد؛ حتی اگر خیلی آدم اهل صحبت یا گفتگویی نباشید و چندان تمایلی به دیده شدن نشان نمی دهید.
جو زده نشوید. سر خود و دیگران را با استفاده بیش از حد از کلمات عالی و سنگینی مثل فوق العاده، تحسین برانگیز، تکرار نشدنی، ممتاز، تک و …به درد نیاورید. استفاده بیش از حد این دست کلمات نشانه جوزدگی شما نسبت به موفقیتتان است.
منتظر رای بقیه بمانید!
حتما شما صاحب امتیازاتی بوده اید که اکنون فرصت بهره گیری از فن بیان را در یک سخنرانی یا گفتمان مختصر پیدا کرده اید. قطعا این فرصت برای هر کسی چند بار به وجود نمی آید و یک بار برای همیشه باید این فرصت را غنیمت شمرد. تحسین موفقیت هایتان را به عهده دیگران بگذارید. خودتان اولین کسی نباشید که به نفع خودتان نظر می دهد و از سوابق و دستاوردها نام می برد. شاید در چنین مواردی بهتر باشد یک نفر به جای خودتان وجود داشته باشد تا شما شخصا مجبور نباشید ریز به ریز عناوین علمی یا شغلی خود را لیست کنید.
دلسوزی دیگران را نخرید!
هر داستانی پیچ و تاب و افت و خیر خود را دارد. یکی دیگر از مواردی که باعث می شود دیگران تصور کنند شما در حال خودنمایی یا جلب توجه آن ها هستید ذکر بیش از حد جزئیات و پرداخت بیش از حد ریز و درشت ماجرا است.
نکته بعدی استفاده از صفتی های برتر است. هر صفتی که با پسوند “تر” همراه باشد و بیش از حد به کار گرفته شود کم کم این حس خودنمایی و اغراق را در سخنان شما به مخاطب منتقل می کنند. به دو مصال زیر دقت کنید:
- من در نوشتن کتاب و طی کردن چالش های مربوط بدان باتجربه تر هستم!
- به اندازه ای در این مسیر آزموده شده ایم که احتمالا تجربیات فراوانی در ارتباط با انتشار کتاب به دست آورده ایم!
شما هم جمله دوم را ترجیح می دهید؟ ساختار این جمله همان ساختار سخنوری برای موفقیت است. ساختاری که نشان می دهد چه طور جا به جایی کلمات تا این حد می تواند بار مفهومی را عوض کند!