تنفس صحیح در سخنرانی و تاثیر آن در باز کردن قفل صدا
همه نفس می کنشد؛ من، ما، شما و دیگران! این یکی از ساده ترین اعمال خدادای و طبیعی است که ما در زندگی خود بدان می پردازیم؛ بدون این که لحظه ای متوجه آن شویم! با این حال اگر از یک خواننده کار درست یا یک سخنران حرفه ای بپرسید که دقیقا چه چیزی پرتاب صدا شما موثرتر از سایر فاکتورها است از هر ده نفر، نه نفر قطع به یقین می گویند: تنفس صحیح!
نفس کشیدن در طول صحبت کردن مهم ترین عاملی است که می تواند همزمان جنس صدا، شفافیت، سرحالی و نشاط گوینده را به ارمغان آورد. تنفس صحیح سه مزیت بزرگ به دنبال دارد:
- انتقال اکسیژن به همراه گلوکز داخل خون تنها منبع تغذیه ای برای عملکرد صحیح مغز می باشند
- استقامت بدن در حالت ایستاده منوط به جذب اکسیژن کافی می باشد
- غالب شدن ترس بر سخنران و ایجاد ترس از سخنرانی و گفتگوهای عمومی که نهایتا موجب ضعف در انتقال پیام خواهد شد
صدای هر سخنران پیش از این که اکسیژن کافی و مناسب دریافت کند هنوز گرم نشده و به نظر می رسد تمام تارهای صوتی قفل شده اند. در این مقاله نگاهی به اصل تنفس صحیح، تاثیرات و تکنیک های نفس کشیدن به شیو موثر انداخته ایم که قطعا در سخنرانی و گفتگوهای عمومی به دردتان می خورد. تکنیک هایی که به باز کردن قفل صدای هر سخنران کمک خواهند کرد.
تکنیک های تنفس صحیح در سخنرانی
پیش از هرچیز مروری خواهیم داشت به آن چه که قرار است در ادامه این مطلب مورد بررسی قرار دهیم:
- از دست دادن هر بار تنفس صحیح= از دست دادن صدا
- اصول تنفس
- نقش تنفس در تنوع صداها
- سرعت، پیچ و قدرت صدا
- توصیه های کاربردی
به خاطر صدایتان اصولی تنفس کنید!
چندی پیش مشغول گوش دادن به داستان های کوتاه ادگار آلن پو بودم که توسط یک راوی یا در واقع گوینده رادیو در حال پخش بود. اواسط داستان بود که ناگهان راوی با کمبود نفس مواجه شد و بخش هایی از داستان نیز همراه با لحظه هایی که تنفس عادی و و روان او متوقف می شد قطع شد. به عنوان یک شنونده خیلی خوب می شد تلاش راوی برای فلسفه بافی بابت مشکل پیش آمده یا پنهان کاری را حس کرد. بالاخره داستان، یک روایت ترسناک بود که نفس نفس زدن گوینده ما بین آن چندان باب میل شنونده نبود. هر چه که بود راوی با مشکلات فراوان بعد از کمی مکث دوباره تنفس صحیح را آغاز کرد تا صدایش به گرمی قبل برگشت.
برای خودتان هم حتما پیش آمده است که تنفس غیراصولیتان باعث افت کیفیت صدا شده باشد یا اصلا صدایتان به آن شکلی که باید و شاید به گوش بقیه نرسیده باشد. پس به خاطر صدایتان اصولی تنفس کنید تا قفل آن برای همیشه شکسته شود.
تمرینات تنفس صحیح در منزل
برای کنترل تنفس در سخنرانی عمومی، ابتدا باید از منزل شروع کنید:
- روی صندلی در حالی که عضلات شکمی ریلکس وغیر منقبض است بنشینید
- از راه بینی تنفس کنید و تصور نمایید تمام عروق موجود در بدنتان از اکسیژنی که شما استنشاق کرده اید پر می شود. ابتدا شکمتان را با هوا تازه پر کنید و سپس قفسه سینه را به سمت پایین هدایت کنید.
- در مرحله بازدم قفسه سینه را همچنان باز و گسترده نگاه دارید
نکات کلیدی در تنفس صحیح حین سخنرانی
تنفسی صحیح است که گسترده و سنگین باشد. در صورتی که شیوه تنفس شما صحیح باشد شکم به سمت داخل حرکت می کند اما قفسه سینه ثابت خواهد ماند. یک بار به تغییرات فضایی و ظاهری قفسه سینه و شکم خود دقت کنید و به یاد داشته باشید برای القا حس اعتماد به نفس به خودتان در طول سخنرانی، همیشه وابسته به دیگران نباشید. همین که استایل و شیوه ایستادن شما مطابق با اصول صحیح تنفس باشد کافی است تا اعصاب شما با عملکرد دقیقشان، این حس را در شما ایجاد نمایند.
خمیازه؛ یک شتاب دهنده قوی برای شروع تنفس
تا به حال به این فکر کرده اید که یک خمیازه عمیق که مدت ها است درون شما حبس شده و فرصت کافی برای بروز آن نداشته اید چه قدر می تواند روی عملکرد تنفسی بدن موثر باشد؟ اما چه طور؟
- یک دستتان را روی کمرتان قرار دهید و دست دیگر را روی قفسه سینه بگذارید.
- دهانتان را آن قدر باز کنید و آن قدر عمیق نفس بکشید که کاملا احساس کنید بدن از هوا اشباع شده است. ( خمیازه مسری است؛ اگر حس می کنید گاهی واقعا امکان خمیازه کشیدن را ندارید اما برای تنفس صحیح بدان نیاز دارید می توانید از بقیه کمک بخواهید!)
- در حالی که هنوز دهانتان باز است صبر کرده و مطمئن شوید هوا را به صورت کامل بلعیده اید
نسبت به قبل ذره ای حس راحتی در نواحی بینی، دهان، گلو و ماهیچه های درگیر در خمیازه دارید؟ شما موفق شده اید با عادت ساده خمیازه کشیدن تنفس صحیح را پیاده کنید.
دم و بازدم صحیح از دید علمی
یک سخنران زمانی باید به شیوه تنفس خود شک کند که با لباس رسمی و مقابل جمعیت ایستاده و به صحبت پرداخته است؛ اما بعد از مدت زمان کوتاهی نفس هایش به شماره می افتند، احساس خستگی می کند و باید بنشیند چون دیگر نمی تواند ایستاده صحبت کند.
دم و بازدم اصولی از دیدگاه متخصصان با تنفس ما در اغلب مواقع در زندگی روزمره تفاوت دارد. برای درک اصول صحیح دم و بازدم آزمون زیر را یک بار انجام دهید:
- روی مبلی که ترجیحا نرم و راحت باشد بنشینید
- لباس های تنگ نپوشید و در صورت وجود کمربند یا هر عامل خارجی دیگری روی قسمت وسط شکم، آن را باز یا شل کنید
- یکی از دست ها را به صورت باز روی قفسه سینه قرار دهید و دست دیگر را روی بخش وسط کمر بگذارید
- نفس عمیق بکشید
- در صورتی که قفسه سینه در این حالت حرکت نکرد و شانه ها هم با ثبات کامل باقی ماندند دم شما صحیح و اصولی بوده است.
چند توصیه کاربردی
تنفس صحیح و اصولی یک شبه حاصل نمی شود، بلکه عادتی است که با تمرین و تکرار حاصل خواهد شد. از این رو می توانید با استفاده از نکات زیر تکنیک های دم و بازدم را برای تنفس بهتر هنگام حرف زدن تمرین نمایید:
تمرین تنفس هنگام رانندگی
هنگامی که پشت فرمان نشسته اید دو دست را در زاویه بالاتری نسبت به بدن قرار داده و تکنیک های گفته شده را تمرین نمایید. در حالی که رانندگی می کنید می توانید سخنرانی فردا را خیلی راحت تر تمرین کرده و به علاوه تنفس مناسب را حین حرف زدن تمرین کنید.
تمرین تنفس هنگامی که پشت میز نشسته اید
زمانی که روی صندلی خود پشت میز نشسته اید، کمی از حالت همیشگی بدنتان را خارج کرده و بدن را به سمت لبه صندلی بکشید. حالا می توانید تمرینات گفته شده را تکرار کنید.
تمرین تنفس صحیح قبل از خواب
وقتی که در حالت دراز کشیده هستید نفس کشیدن بهتر و ساده تر از همیشه است و اتفاقا به انقباض صحیح عضلات بهتر کمک می کند؛ چون هیچ مانع خارجی مثل لباس، کیف به عنوان بار یا فشارهایی که در حال راه رفتن روی بخش های قفسه سینه و شکم وارد می شوند وجود ندارند.
هنگامی که دراز کشیده اید برای اطمینان از عملکرد قفسه سینه، یک کتاب را روی ناحیه شکمی قرار دهید و به حرکات آن دقت نمایید.