اگر راهنما کاربردی آنالیز مخاطبان پیش از شروع سخنرانی را در دانشگاه زندگی دنبال کرده باشید و پیگیر سری مطالب مرتبط با آنالیز مخاطبان بوده باشید حتما تا کنون آموختهاید که از کجا و چه طور باید ویژگیهای فردی مخاطبان خود را مورد بررسی قرار دهید. در طول آنالیز مخاطبان حجم انبوهی از دادهها به دست میآید که حاوی اطلاعات فردی و گروهی مخاطبان شما هستند و با مطالعه آن میتوان چشمانداز کلی از شنوندگانی که قرار است به سخنرانی شما گوش فرا دهند به دست آورد. اما با وجود این اطلاعات همچنان یک علامت سوال بزرگ وجود دارد: چه طور باید از شناخت مخاطبان برای بهتر شدن سخنرانی استفاده کنیم؟ از این دادهها چه طور استفاده کنیم؟
روند آنالیز مخاطبان ساده است. بر اساس روشهایی که قبلا گفته شد پارامترهایی به صورت حضوری یا غیرحضوری از مخاطبان پرسیده میشود. این اطلاعات در نهایت تشکیل یک بانک اطلاعاتی بزرگ را میدهد که هر سخنران در هر لحظه میتواند برای امور مختلف مثل انتخاب موضوع سخنرانی، استایل و پوشش خود در طول سخنرانی یا فنون بیان خود به آنها نگاهی بیندازد. به عنوان مثال اگر موضوع سخنرانی شما تجارت آنلاین و خرید اینترنتی باشد، با استفاده از فرمهای شناخت مخاطبان میتوانید تمایلات و ترجیح آنها را در ارتباط با خرید اینترنتی و انجام فعالیتهای مرتبط به شکل زیر جمعآوری کنید:
- به طور متوسط هر خریدار پیش از اقدام به خرید از 3 سایت فروشگاهی بازدید میکند
- 33 درصد از مخاطبان خرید اینترنتی خود را ساعت 6 بعد از ظهر به بعد انجام میدهند
- افراد 18 تا 35 ساله بیش از سایر ردههای سنی تمایل به خرید اینترنتی دارند
- 71 درصد کاربرانی که از فروشگاههای اینترنتی خرید میکنند باور دارند که خرید به صورت آنلاین از نظر مالی و ارزش محصول به نفع آنها خواهد بود
با این مثال ساده و در ادامه مطلب متوجه خواهید شد که چه طور میتوان از شناخت مخاطبان برای بهتر شدن سخنرانی استفاده کرد.
چه طور از شناخت مخاطبان برای بهتر شدن سخنرانی استفاده کنیم؟
هر نوع اطلاعاتی که در هر روش آنالیزی از مخاطبان خود به دست آوردهاید احتمالا 7 راه زیر کمک کند تا از دادههای خود برای بهتر شدن سخنرانی استفاده کنید:
- انتخاب پوشش مشابه با مخاطبان: بعد از شناخت مخاطبان مثل آنها لباس پوشیده یا شبیه به آنها لباستان را انتخاب کنید
- انتخاب فرمت سخنرانی متناسب با موقعیت و شرایط: بر اساس اطلاعاتی که به دست آوردهاید فرمت مناسب مخاطبان را انتخاب کنید
- توجه به بخشهای کلیدی سخنرانی: برای پشتیبانی از ایده خود در سخنرانی به آن نکاتی توجه کنید که به نظر میرسد بیشتر مورد اقبال مخاطبان قرار میگیرند
- انتخاب واژگانی متناسب با دایره لغات مخاطبان: راه دیگر برای به کارگیری آنالیز مخاطبان جهت بهبود و بهتر شدن سخنرانی انتخاب واژگان مناسب است
- استفاده از منابع مورد تایید مخاطبان: بعد از شناخت مخاطبان از همان منابع، آمار و دادههایی استفاده کنید که مخاطبان آنها را قبول دارند
- استفاده از داستانهای الهامبخش برای مخاطبان: از داستان و روایاتی استفاده کنید که به مخاطب انگیزه دهد
- طراحی هوشمندانه بخشهای بصری: جلوههای بصری سخنرانی برای مخاطبان جذاب باشند
در ادامه همه این 7 راهی که گفته شد را به صورت مفصل میخوانید و متوجه خواهید شد که چه طور از اطلاعات آنالیز مخاطبان برای بهبود سخنرانی خود استفاده کنید.
7 راه برای بهبود سخنرانی بعد از شناخت مخاطبان
انتخاب لباس و استایل مناسب سخنرانی بعد از شناخت مخاطبان
شاید پوشش سخنران به نظر پیشپاافتاده باشد؛ خصوصا وقتی که تا این حد تنوع سلیقه و اختلاف عقیده بین افراد وجود دارد. به هر صورت هماهنگی لباس سخنران و مخاطبان نکته مثبتی در سخنرانی به شمار میرود. همان طور که قبلا هم گفتیم پوشش سخنران باید دو ویژگی مهم داشته باشد:
- راحت و بیتکلف باشد
- شلوغ و پرت کننده حواس نباشد
انتخاب فرمت مناسب سخنرانی بعد از شناخت مخاطبان
گاهی استفاده از اسلاید در سخنرانی لازم است، گاهی نه. گاهی باید بخش سوال و جواب وجود داشته باشد واگرنه ابهامات زیادی در ذهن مخاطبان باقی میماند، گاهی نه. برخی از مخاطبان استایل سنتی و متداول سخنرانی را دوست دارند و برخی دیگر به استایلهای نوین تمایل بیشتری نشان میدهند.
آنالیز مخاطبان به سخنران میگوید که باید بر اساس تمایلات و خواسته مخاطب خود سخنرانی کند؛ نه صرفا روشی که با آن راحتتر بوده و بدان عادت کرده است. توجه کنید که انتخاب فرمت مناسب سخنرانی به این معنا نیست که حتما باید خواست مخاطب را اجرا کنید و 100 درصد سخنرانی بر اساس خواسته آنها هدایت شود؛ چرا که در برخی از موارد لازم است سخنران با روشهای خاص خود مخاطب را شگفتزده و غافلگیر نماید.
شناخت راههای پشتیبانی از ایده بر اساس شناخت مخاطبان
زمانی که در حال آماده شدن برای سخنرانی هستید احتمالا به بخشهای متعددی برخورد میکنید که میتوانند پشتیبان خوبی برای ایده اصلی سخنرانیتان باشند. قبلا این روشهای را به صورت مفصل بررسی کردهایم. با این حال به علت محدود بودن بازه زمانی سخنرانیها نمیتوان به تمام این بخشها (نظیر داستان، نقلقول و…) پرداخت. شناخت مخاطبان به سخنران کمک میکند سریعتر متوجه شود کدام یک از روشهای پشتیبانی از ایده اصلی برای مخاطب ترغیبکننده و متقاعدکنندهتر است. مخاطبان با استدلال مالی متقاعد میشوند یا استدلالی ساده از محیط اطراف کفایت میکند؟ به امنیت بیشتر از آزادی ارزش میدهند؟ سادگی را بیشتر از راحتی میپسندند؟ و…
انتخاب واژگان مناسب بعد از شناخت مخاطبان
منظور از واژگان تنها آن کلماتی نیستند که بر زبان میآورید. آن چه که روی اسلایدها یا داخل بروشورها نیز درج شدهاند بخشی از این واژگان هستند که باید با حساسیت و آگاهی نسبت به مخاطبان تنظیم شوند. مدیریت واژهها ساده است. مثلا وقتی که باید از دلار استفاده کنید واژه یورو را به کار نبرید. وقتی که مقابل جمعیت میانسال صحبت میکنید از اصطلاحات عامیانه رایج بین نوجوانان و جوانان استفاده نکنید یا نسبت به تلفظ کلمات خاصی که مخاطبان روی آنها حساسیت دارند دقیق باشید.
استفاده از منابع مورد تایید مخاطبان بعد از شناخت آنها
برای به حداکثر رساندن تاثیرگذاری نقلقولها، عبارات، روایات، آمار، دادهها و …از آن دسته از منابعی استفاده کنید که مخاطبان قبول دارند و حتی برای آن احترام و ارزش بیشتری قائل میشوند. یک مثال ساده میتواند استفاده از نقلقولهای بیل گیتس زمان سخنرانی در مقابل کارآفرینان بزرگ در یکی از صنایع کشور و استفاده از نقلقولها یا طرح داستان مربوط به زندگی یکی از افراد مشهور جوان هنگام سخنرانی در جمع نوجوانان کم سن و سال باشد.
طراحی اسلایدها بر اساس آنالیز مخاطبان
برای طراحی موثر و منحصر به فرد اسلایدها چه بهتر که موضوع مهم و نقطه نظر مشترک بین همه مخاطبان را در نظر بگیرید و مثلا با یک تصویر مرتبط احساسات آنها را برانگیزید. مثلا اگر در نظرسنجی پیش از سخنرانی درباره دو غذا محبوب بین مخاطبان سوالاتی پرسیده بودید عکس همان غذایی که محبوبتر است را ما بین اسلایدها قرار دهید.
چارتها و جداول نیز باید حاوی اطلاعاتی باشند که سخنران با بررسی آنها به جواب بسیاری از ابهامات و علامت سوالهای ذهن مخاطب برسد.
شناخت و طراحی سخنرانی برای مخاطبان خاص
مواردی که گفته شد بسیاری از ویژگیهای شخصیتی مخاطبان را شامل میشود؛ اما همچنان مخاطبانی وجود دارند که خاص هستند و آن چه که گفته شد شامل این دسته از افراد نمیشود.
- مخاطبان داوطلب: این دسته از افراد داوطلبانه و بدون اجبار در سخنرانی شرکت کردهاند و معمولا قانع کردن آنها راحتتر است
- مخاطبان متخاصم: این افراد از روی دشمنی یا عداوت سعی دارند ادعا شما را زیر سوال ببرند
- مخاطبان خسته: افرادی که به هر دلیلی مثل دیر بودن زمان سخنرانی خسته و بیحوصله هستند و مخاطب باید تا پایان سخنرانی آنها را بیدار و باانرژی نگه دارد
- مخاطبان حاضر در کنفرانسها: در کنفرانسها، فضای سخنرانی بزرگ بوده و ارتباط گرفتن با تک تک مخاطبان دشوار است