بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک در فن بیان و سخنوری

2 ۴۷۷

از زمان های دور، فلاسفه و عالمان از گفتمان یا گفتار به عنوان وسیله ای برای استدلال و اثبات حول یک نقطه نظر خاص استفاده می کردند. درست از همان موقع بود که راه و روش های متعدد و متنوعی هم برای سخنوری متولد شد و به این ترتیب حرف زدن از حالات عادی و عوامانه ای که تا آن زمان رایج بود خارج شد. خیلی از مردم تحصیل کرده از لفاظی های بی هدف فاصله گرفتند و این قدر با کلمات، الحان و روش های ابداعی بازی شد تا از دل همان روش ها، راه های پیچیده تر و موثر تری در فن بیان به وجود آمد. یکی از همین اصول یا چارچوبی که در خلال تغییر و تحولات در جریان به وجود آمد اندیشیدن دیالکتیک به عنوان هنری اصیل برای سخنوری است.

تفکر دیالکتیکی در علوم انسانی به جستجو تاثیرات اندیشیدن خود انعکاسی می پردازد. در این روش فرد با شیوه های مختلف استدلالی که برای مخاطبان خود دارد سعی دارد آن ها را درگیر تفکر تازه ای کند و نتایج خود را به صورت منطقی به آن ها القا کند. از آن جایی که تاثیرات این شیوه از استدلال به شدت خود سخنران را درگیر می کند و به او برای ادامه بحث سیگنال های بیشتری مخابره می کند اندیشیدن دیالکتیک را نوعی تفکر خودانعکاسی نامیده اند که بین سخنران، سخنور، گوینده و مخاطب کاملا دو طرفه عمل می کند.

در بررسی تاریخچه اندیشیدن دیالکتیک و کاربرد اثرگذار و حیاتی آن در زندگی روزمره متوجه نکات مثبت و قابل توجهی شدیم که به نظر می رسد هر گوینده یا سخنرانی برای ارتباط گرفتن با مخاطب خود به این هنر اصیل و ارزشمند نیاز داشته باشد.

تا هنرمند واقعی شدن روی صحنه سخنرانی فقط چند قدم باقی است!

بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک

اندیشیدن دیالکتیک به ما می آموزد همیشه یک راه حل دیگر در مواجه شدن با مسائل و قرار گرفتن در موقعیت های مختلف وجود دارد که بتوانیم دست به دامن آن شویم. در نگاهی جامع تر این شیوه تفکر به ما یادآوری می کند که انسان ها چه قدر می توانند ایده ها، نقطه نظرات و سلایق مختلفی نسبت به یکدیگر داشته باشند و اتفاقا همین موضوع چه قدر می تواند در شرایط حساس مثل مناظره و برای فن بیان در مناظره به دردمان بخورد.

مشاهده مقاله  با این ترفندها از مخمصه فراموش کردن کلمات حین صحبت کردن رهایی یابید

بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک

نگاه مشترکی که بر این شیوه تفکر وجود دارد بر پایه اصل تغییر است. به این ترتیب در اندیشیدن دیالکتیک هیچ چیز مطلقی وجود ندارد و همه چیز با تغییرات اندکی می تواند از این رو به آن رو شود.

دیالکتیک به زبان ساده

دیالکتیک یعنی منطقی؛ یعنی هر چیزی که بر پایه گویش منطقی باشد. این گویش منطقی بیشتر در استدلال به درد ما می خورد و بنابراین سخنرانان و کسانی که در حال مناظره برای به کرسی نشاندن نظرات خود هستند خیلی بهتر می توانند از این اندیشه بهره بگیرند. شاید با یک مثال ساده در ادامه بحث بهتر متوجه اندیشیدن دیالکتیک در فن بیان و سخنوری شوید.

ساز و کار دیالکتیک در گفتار

بسیاری از ما در زندگی روزمره با موقعیت استدلال مواجه می شویم. موقعیتی که مجبوریم آن را تجزیه و تحلیل کنیم و صحت وسقم یک چیز را مورد ارزیابی قرار دهیم. مثلا همین که تشخیص می دهیم کسی صادق است یا این که درباره یک موضوع به ما حقیقت را نمی گوید همه و همه به استدلال ما بر می گردد.

بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک

اگرچه این استدلال برای خود ما ممکن است قابل قبول باشد اما لزوما برای همه قابل قبول نیست. مثلا ممکن است ما مطمئن شویم کسی دروغ می گوید اما وقتی دلایلمان را با فرد دیگری در میان می گذاریم او قانع نشود و با استدلال ما مخالفت کند. این در حالی است که اطمینان ما نسبت به قضاوتمان تقریبا 100 درصدی است اما متاسفانه قادر به قانع کردن بقیه نیستیم.

متخصصان فن بیان علت این موضوع را ضعف اتصال مقدمه به نتایج یک بحث می دانند و معقتدند با شیوه اصیل اندیشیدن دیالکتیک و ایجاد ساز و کار واحدی در استدلال می توان این نقص را برطرف نمود.

مشاهده مقاله  آیا سن والدین روی تربیت فرزندان تاثیر گذار است؟

کاربرد اصیل اندیشیدن دیالکتیک در مناظره

در این شیوه از تفکر ضمن آرام صحبت کردن در طول مذاکرات سیستم استدلال افراد بازبینی می شود. فرض کنید شما در یک کنفرانس علمی سالانه شرکت کرده اید که طی آن قرار است اثرات آلودگی هوا تهران در طول یک سال روی واکنش های عصبی و روانی بررسی شود. شما به عنوان یک متخصص خیلی خوب می توانید درک کنید که چه طور آلودگی با تاثیر روی ناقل یا انتقال دهنده های عصبی بدن می تواند منجر به تاثیر منفی روی سیستم عصبی و پاسخ های آن به سراسر بدن شود؛ اما وقتی که قرار باشد همین سازوکار برای یک مخاطب عادی توصیف شود ممکن است به بن بست بخوریم؛ چون ما منطق این ساز و کار را می دانیم اما طرف مقابل از این منطق سر در نمی آورد.

بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک

در چنین مواردی شیوه های استدلال باید با شیوه های سخنوری دست به دست هم بدهند تا بهتر بتوانیم دیگران را نسبت به موضع خود آگاه کنیم.

نمونه های ساده اندیشه دیالکتیک در فن بیان و سخنوری

به دو نمونه زیر با دقت توجه کنید:

  1. واردات میوه و سبزیجات به داخل کشور بر خلاف تصور برخی باعث جلوگیری از حس تورم توسط مردم، حذف برخی از واسطه ها و کمک به تولید کنندگان و باغداران داخلی می شود.
  2. ما محصولات را در شرایطی وارد می کنیم که تولید آن در داخل متوقف شده یا اصلا وجود نداشته باشد. با این که برخی فکر می کنند با وجود میوه های روی درختان داخلی واردات میوه تولید کننده داخلی را ورشکست می کند اما اگر مرکبات وارد نشود نرخ تورم بالا می رود و این تورم را کسی جز مردم حس نمی کنند!

در مثال دوم گوینده به سان یک هنرمند اصیل از اصل اندیشیدن دیالکتیک استفاده کرده است. به این شیوه که به جای مراجعه مستقیم به نتیجه و نتیجه گیری های خودسرانه که شاید مخاطب از منطق آن سر در نیاورد سعی داشته است از موضع وارونه استفاده کند.

مشاهده مقاله  سخنوری بر اساس تیپ های شخصیتی - متناسب با روحیات خود سخن بگوییم!

بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک

موضع وارونه یا مستقیمی که با اندیشه دیالکتیک همراه باشد مخاطب را ابتدا به ساکن در یک دوراهی قرار می دهد. مثلا در مقال یاد شده گوینده طوری صحبتش را شروع کرده که مخاطب فکر می کند قرار است به موضوع حمله کند؛ اما به مرور غافلگیر می شود و با استدلالش ابتدا موضوع را شفاف می کند و سپس بدان مستقیما حمله می نماید.

چند “بی ربط”  ارزشمند در سخنوری!

هنر اندیشیدن دیالکتیک فقط شفاف سازی های مستقیم و وارونه به روش قبلی نیست. در این روش می توان موضع را آن قدر ضعیف بنا کرد که بتوان خیلی راحت بدان حمله نمود؛ طوری که موضع خودش نتواند روی پایش بایستد و به این روش خیلی راحت توانستیم با حرف هایمان مخاطبان را قانع کنیم.

مثلا در مثال قبلی برای این که بتوان موضع دیگران را زیر سوال برد می توان از جملات بی ربط استفاده کرد: قرار است وارادات گوجه مشکلات تورم مرکبات را در بازار داخلی حل کند؟

بعد از بیان کردن این جملات بی ربط خود سخنران یا گوینده در صدد نقض و جمله به گفته هایش بر می آید و شروع می کند به نقد!

بررسی نقش هنر اصیل اندیشیدن دیالکتیک

اندیشیدن دیالکتیک هم در مناظره ها و هم در زمانی که مخاطبان ما برای پذیرش گفته هایمان قانع نمی شوند بسیار به درد می خورد. حتما این روش را امتحان کنید!

[تعداد: 1    میانگین: 2/5]
۲ Comments
  1. ترانه علوی

    مرسی عالی عالی عالی بود.
    خیلی این روش دیالکتیک به کارم میاد.
    منطق مخاطب و سطح درک اون برام مهمه
    دیالکتیک حاصل تعارض و رفع تعارض هست
    فقط با یه ذهن سالم و منطق صحیح میشه از این تعارض ها گذشت
    تعارض بین زندگی برای همه یا زندگی برای خود
    تعارض بین منافع فردی و جمعی

    1. جواد غفاری

      درود بر شما. موفق باشید

نظر خود را بنویسید

Your email address will not be published.