حتی وقتی فوق العاده هستید دیگران شما را خوشحال و خندان نمی بینند. حتی وقتی عصبانی نیستید و چیزی برای دلگیر شدن وجود ندارد دیگران تصور می کنند نسبت به آن ها سرد شده اید و بی تفاوتی شما آزارتان می دهد. از صدای خود واقعی خود متنفر هستید چون فکر می کنید دیگران با شنیدن آن خواب آلود می شوند و احساس می کنید تغییرات حسی در شما با این که درون شما دگرگون می کند هیچ نمود ظاهری ندارد. اگر این احساسات غریب را تا کنون تجربه کرده اید شما هم فردی با صدای مونوتُن هستید که از یکنواختی صدا خود به تنگ آمده است!
صدا هم مثل تمام اشیا و موجودات اطراف ما رنگ دارد. مثل دریا، مثل کوه، مثل آبی که با وجود بی رنگی اش یک رنگ خاص دارد. تصور کنید جهانی بی رنگ را که تبدیل به یک قاب عکس یکنواخت بی رنگ به بی رنگی آب شبیه شده است؛ صدایی هم که رنگ ببازد دقیقا مثل همین قاب عکس بی روح، خسته کننده و برای دیگران کم اهمیت می شود. یکنواختی صدا یکی از بزرگ ترین مشکلاتی است که افراد به دلیل ساختار خاص صدا خود با آن رو به رو هستند. افرادی که صدایی یکنواخت دارند تقریبا هیچ واکنش متفاوتی از بقیه دریافت نمی کنند تا بتوانند ذهن خوانی افکار دیگران را انجام دهند و به این شکل برخوردهای آینده آن ها را پیش بینی کنند. در مغز این افراد چندین و چند کلمه در رویارویی با شرایط مختلف عبور می کند اما سردی خاصی در لحن افراد برای بیان کردن کلمات وجود دارد. طوری که ابراز احساسات، ابراز حس خشم و حس خوشایندی که به آن ها دست می دهد تقریبا غیرممکن می شود.
یکنواختی صدا با تمام مشکلاتی که به دنبال دارد یک بیماری یا اختلال نیست و با تمرین و تکرار به مرور زمان بهبود می یابد. تمارینی که در ادامه می خواند کمک شایانی می کند تا بر یکنواختی صدا خود غلبه کنید.
رفع مشکل یکنواختی صدا با چند تمرین ساده
محدوده سخنوری یا سخن گفتن متشکل از مناطق مختلفی است که بدان نوای گفتار گفته می شود. نوای گفتار مجموعه پیوسته ای از پدیده های گفتاری هستند که به صورت زنجیره وار صدای ما و لحنمان را تشکیل می دهند. این که برخی از کودکان در سنین پایین با صدای بلندی حرف می زنند یا احساس می کنید یا فریاد و جیغ زدن تند آن ها شما را آزار می دهد به دلیل عدم تکامل همین بخش می باشد. مشکلات مربوط به نوای گفتار فرد را بی علاقه نشان می دهد و حس شوخ طبعی را از او می گیرد. این فرد هر چه قدر هم فنون مطالبه از دیگران را بیاموزد باز هم نمی تواند خیلی خوب اضطرار خود را برای کمک خواستن از بقیه نشان دهد.
دلایل عمده یکنواختی صدا
نظریه های مختلفی وجود دارد که دلایل قابل قبول و محتملی برای یکنواختی صدا مطرح می کنند:
- عدم توانایی تمیز دادن صداهای مختلف: افرادی که توانایی کافی در تشخیص تن مختلف موسیقی ندارند کم کم به دلیل تقلید از شنیده های خود دچار یکنواختی صدا می شوند
- کودکان مبتلا به بیماری اوتیسم با یکنواختی صدا بیش تر رو به رو میشوند. این کودکان به دلیل عدم هماهنگی میان مراکز مغزی مربوط به گفتار قادر به تولید نواهای مختلف نیستند. این در حالی است که صدایشان برای خودشان کاملا طبیعی و نرمال به نظر می رسد
- حساسیت های بالا روی صدا باعث می شود فرد کم کم با یکنواختی صدا درگیر شود. مثلا یک سخنران تمام تلاش خود را به کار می برد تا صدای خود را تغییر دهد و همان صدایی را تولید کند که خودش از شنیدنش بیش تر رضایت دارد. حساسیت های ما روی صدایی که دیگران از طرف ما می شوند کم کم باعث می شود به سمت صدایی آرام، یکنواخت و با تُن یکسان برویم
چه طور یکنواختی صدا را تا حدودی بهبود بخشیم؟
تنفس صحیح و استاندارد
وقتی عصبانی می شویم به خاطر تمرکزی که روی کلمات داریم نفس کشیدن را فراموش می کنیم. تنفس در این مواقع تبدیل به حاشیه ای ترین موضوع می شود. حال آن که تنفس اشتباه باعث نازک شدن صدا، لرزاننده شدن و بی اثر شدن آن روی مخاطب می شود. گاهی هم در چنین شرایطی ممکن است بغض کنیم و نتوانیم خیلی خوب حرف بزنیم. همه این مسائل جدا از دلایل غیرفیزیکی آن بر اثر عدم تنفس صحیح بروز می کند.
قبل از شروع سخنرانی برای این که دچار یکنواختی صدا نشوید سوخت اصلی خود را بعد از مواد غذایی یعنی هوا را به اندازه ذخیره کنید. به این شکل که دقیقا مثل یک بالن با تنفس های عمیقی شش های خود را از هوای پاک تازه پر کنید. سعی کنید خروج هوا یا بازدم شما به اندازه دم آهسته و آرام باشد. مدت زمان مناسب برای تنفس عمیق در مرحله دم دو تا 4 ثانیه و برای باز دهم عمیق حتی بیش تر از 4 ثانیه است.
از قدرت صدای خود به عنوان هایلایتر استفاده کنید!
اگر هنگام خواندن یک مطلب یا نوشته زیر خطوط خط می کشید شما هم از آن دسته خوانندگانی هستید که برای تمرکز بیش تر به یک ماژیک هایلایتر برای هایلایت یا پررنگ نمودن بخشی از مطلب نیاز دارند. در سخنرانی هم برای ایجاد شوک های مقطعی و جلب توجه دوباره مخاطبان به هایلایتر نیاز داریم؛ با این تفاوت که این بار هایلایتر اصلی صدا شما است نه ماژیک!
یکنواختی صدا باعث می شود که تن صدای شما حتی در برخورد با مهم ترین بخش های سخنرانی یکسان باشد. در نتیجه مخاطب درجه اهمیت بحث را در تمام دقایق یکسان می بیند و هیچ بحشی از سخنرانی برای او مهم تر از بخش دیگر نحواهد بود.
یکنواختی صدا به منزله ضعیف بودن آن نیست. تغییر سرعت، ایجاد وقفه های کوتاه، بالا بردن ناگهانی صدا و …از جمله ترفندهایی است که یکنواختی صدا را به مرر از بین می برد.
مکث های پی در پی
صدای یکنواخت مثل حرکت با سرعت ثابت است. معادله این نوع حرکت به سادگی حل می شود و کلید آن نیز مکث های پی در پی است. مکث در سخنرانی بعد از جملات مهم سه خاصیت دارد؛ اول این که مخاطب را به فکر فرو می برد، سر حال می کند و خلاصه باعث می شود کسانی که تقریبا با یکنواختی صدا شما بی حوصله شدند به سخنرانی برگردند. دوم این که نشانه اهمیت همان جمله ای است که شما بیان کردید. سوم باعث می شود خود شما از سخنرانی با سرعت ثابتی تن یکنواختی که خودتان هم متوجه نبودید متوقف شوید و ریتم تازه ای را شروع کنید.
تمرینات آینه ای
ترفندهای کلیدی دیگری که می توانید هنگام تمرین پیش از سخنرانی به کار برید استفاده از آینه است:
- مرحله اول: در حالی که رو به رو آینه هستید لبخند بزنید. تصور کنید اکنون خوشحال ترین فرد روی زمین هستید. دستانتان را بالا نگه دارید و لبخند را حفظ کنید
- مرحله دوم: شما باید شادی خود را با بقیه تقسیم کنید. به شخصیت های خیالی داخل آینه سلام کنید و به آن ها با صدای بلند اعلام کنید خوشحال هستید. دستانتان را تکان دهید، سرتان را بالا نگه دارید و همچنان لبخند بزنید
- مرحله سوم: راه بروید و این لبخند را روی لب ها نگه دارید. همه باید بدانند شما خوشحال هستید!
