مهم‌ترین و اصلی‌ترین شکایت سخنرانان یک جمله تکراری است که بارها و بارها در دانشگاه زندگی بدان پرداخته‌ایم: مخاطبان من به حرف‌هایم گوش نمی‌دهند! ما هم در جواب می‌گوییم که در سخنرانی‌های ما که غالبا به صورت غیرفعال برگزار می‌شود و یک شخص مجبور است ساعات زیادی روی صندلی با رعایت نظم و مقررات بنشیند این موضوع با چالش‌های زیادی رو به رو است. گاهی موفق به جذب توجه مخاطبان خود می‌شویم اما حفظ این توجه و تمرکز در طول سخنرانی امری دشوار است که خیلی از اوقات از پس انجام آن برنمی‌آییم. شاید مهم‌ترین راهکار این باشد که به مخاطبانمان ثابت کنیم که به توجه عمیق آنها در طول بحث نیاز داریم.
قبلا درباره بازه زمانی توجه مخاطبان در سخنرانی صحبت کردیم و گفتیم که این بازه بسیار کوتاه است و اگر افراد وقفه کوتاهی داشته باشند، در این صورت آنها می توانند 7-10 دقیقه دیگر نیز توجه شما را مجددا به خود جلب کنند.
در ادامه همین بحث با نکاتی آشنا می‌شویم که کمک می‌کنند به مخاطبان خود ثابت کنیم چه قدر برای ارتباط گرفتن با آنها به توجه عمیق و نگرش مثبتشان نیازمندیم.
چه طور به مخاطبانمان ثابت کنیم که به توجه عمیق آنها نیاز داریم؟
در گفتگوهای عمومی گاهی مشکل در ارتباط‌گیری با دیگران یا عدم استفاده از جملات و کلمات کوتاه که به خوبی به خاطر سپرده می‌شوند ما را با مشکل مواجه می‌کنند. اما در گفتگوهای رسمی نظیر یک سخنرانی مشکلات عمیق‌تری وجود دارد.
درباره همان چیزی حرف بزنید که مخاطبان دوست دارند!
شاید با خودتان بگویید که این موضوع منطقی نیست و قرار نیست سخنرای لزوما به محل تفریحی تبدیل شود. از طرف دیگر مخاطبان سلایق مختلفی دارند و هماهنگی با آنها مشکل است. اما اگر قرار باشد پیرامون یک موضوع خاص صحبت کنید، نکاتی که درباره همان موضوع برمی‌گزینید می‌تواند به خواسته و علاقه مخاطبان شما نزدیک‌تر باشد!
تصور کنید متخصص امور مالی و بانکداری که قصد دارد یک سخنرانی کامل برای جذب شرکت‌های حسابداری به بانک داشته باشد. سخنرانی طولانی با جزئیات بی‌نظیری که حاوی کوچک‌ترین تغییرات سازمانی برای بهتر شدن خدماتی است که به مشتریان خود ارائه می‌دهند. اما آیا این جزئیات همان طور که مورد علاقه سخنران است، مورد علاقه مخاطبان می‌باشد؟
به مخاطبان بگویید چرا باید روی صندلی بنشینند؟
شاید تصور کنید همین که افراد مختلفی برای حضور در سخنرانی ثبت‌نام کردند همه چیز تمام شده است. اما بخشی از این فرآیند جذب مخاطب دقیقا به همان مرحله‌ای مربوط می‌شود که شما با مخاطب رو در رو می‌شوید!
شاید بهترین راهکار قبل از این که دقیقا بخواهید به جذب توجه عمیق مخاطبان خود بپردازید، پرداختن به میزان انگیزه خودتان و اهمیتی باشد که برای مهارت‌هایتان قائل هستید. تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که مهارت‌های سخنرانی تا چه حد برای شما ارزش دارد؟
جواب‌ها ممکن است از “خیلی زیاد” تا “بی‌اهمیت” تفاوت داشته باشد. اگر جواب شما “بی‌اهمیت” باشد شما نیازمند به یک دوره خیلی کامل صفر تا صد آموزش مهارت‌های اولیه سخنرانی دارید تا بتوانید در گام اول اهمیت یادگیری مهارت‌های سخنرانی را پیش از برگزاری یک سخنرانی بیاموزید!
تشابه همین حالت را با مخاطبانی داریم که هنوز نمی‌دانند چرا روی صندلی باید بنشینند. در واقع آنها نمی‌دانند که این نشستن و صرف وقت چه تاثیری روی آنها می‌گذارد. تصور کنید قرار است درباره یکی از موضوعات مهم نظیر ایمنی زیستی و رعایت آن در محیط کاری صحبت کنید. شاید ابتدا به ساکن اهمیت این گفتگو برای مخاطب به اندازه‌ای که باید و شاید مهم نباشد. این بر عهده شما است تا مثلا زیان‌های ناشی از عدم رعایت اصول بهداشتی در معدوم کردن لاشه حیوانات پرورشی را به آنها بیاموزید و یادآوری کنید که بی‌توجهی به این موضوع چه زیان هنگفتی به صنعت و بهداشت انسانی وارد می‌کند.
موضوع را خیلی ساده یا خیلی دشوار جلوه ندهید!
حتما با اصطلاح معروف تَچان در علم روانشناسی آشنا هستید. اصطلاحی که بیانگر میزان غوطه‌وری و درگیری یک فرد با کاری است که مشغول انجام دادن آن می‌باشد. حالت ذهنی ویژه‌ای هنگام انجام یک کنش که در آن کنشگر طوری روی یک کار متمرکز شود که در حس پایبندی کامل به آن کار و خشنودیِ فرایند انجام کار غوطه‌ور شود. به زبان ساده‌تر تچان وضعیتی است که کسی آن قدر در آنچه سرگرم انجام آن است، غرق شود که زمان و مکان اطرافش را هم حس نکند!
برای این که توجه عمیق مخاطبان را جذب کنید و به آنها ثابت کنید چه قدر به توجه عمیق آنها نیاز دارید نیاز دارید تا از مرز خطرناک خودتان و مخاطبانتان را ایمن نگه دارید! اما چه طور؟
لازمه بروز تَچان ساده یا بیش از حد دشوار بودن آن است؛ چون سادگی یا سختی زیاد فرد را درگیر یک روال تکراری و پیش‌پاافتاده یا بیش از حد مهم می‌کند. برای این که روال در سخنرانی ایجاد نشود باید به شیوه طرح موضوع و طراحی اسلایدهای سخنرانی خود دقت کنید و از نکات زیر دوری کنید:
طراحی پشت سر هم نکات در قالب بالت‌ها که باعث می‌شود مطلب شُسته و رُفته به مخاطب تحویل داده شود و هیچ تفکری برای دریافت نکته اصلی از مطلب شکل نگیرد
طراحی پیچیده چارت‌ها و الگوهای مختلفی که پشت سر هم و در اسلایدهای متوالی ظاهر می‌شود و مخاطب از فکر کردن زیاد به آنها، توجه عمیق و نگرش مثبتش را از دست می‌دهد.