در عرف به جهیزیه جهاز گفته می‌شود و شامل لوازم خانه می‌باشد و توسط خانواده دختر تهیه و به او هدیه می‌شود. البته در صورت توانایی مالی دختر، ممکن است جهاز توسط وی تهیه گردد. اموالی که تحت عنوان جهیزیه تهیه می‌شود در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. اما قطعا شامل وسایل ضروری جهت شروع زندگی مشتر ک می‌باشد.
جهیزیه امروزه مبنایی برای میزان منزلت دختران محسوب می‌شود و این امر باعث چشم‌هم‌چشمی شده است و خانواده دختر خود را به زحمت انداخته تا جهاز کاملی را تدارک ببینند تا مبادا دخترشان احساس کمبود کند.
طبق عرف جهیزیه توسط خانواده دختر و یا خود وی تهیه می‌شود اما از منظر قانون تهیه جهاز به عهده پسر می‌باشد. طبق ماده 1107 قانون مدنی که بیان می‌دارد:” نفقه عبارتست از مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت که بطور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن بداشتن خادم یا احتیاج او بواسطه مرض یا نقصان اعضاء”. بنابراین تهیه اثاث خانه جزء نفقه و بر عهده مرد است.
مالک جهیزیه کیست؟
در صورتیکه جهیزیه را دختر یا خانواده وی تهیه کرده باشند، جهاز متعلق به دختر خواهد بود. بهتر است برای اثبات مالکیت جهیزیه، در زمان انتقال جهاز به منزل مشترک، لیست کاملی از اثاث تهیه و توسط زوجین و خانواده آنها امضاء گردد و همچنین فاکتورهای فروش به نام دختر تهیه گردد تا دلیلی بر مالکیت وی باشد. در کنار اسناد فوق، دلایلی همجون شهادت شهود و اقرار زوج می‌تواند منجر به اثبات مالکیت جهیزیه به نفع زوجه گردد.
مطالبه جهیزیه
با بروز اختلاف و دعوا بین زوجین، معمولا زوجه اقدام به استرداد جهیزیه می کند و این امر دردسرهایی را برای زوج ایجاد می‌کند. زوج مقابله به مثل کرده و اقدام به طرح دعوای الزام به تمکین می‌کند اما برای پیروز شده در این پرونده می‌بایست نسبت به تهیه کلیه وسایل ضروری زندگی اقدام نماید.
با توجه به اینکه جهیزیه متعلق به زن می‌باشد، لذا هر زمان هر تصرفی که بخواهد می‌تواند نسبت به جهیزیه اعمال کند. مثلا جهاز خود را به منزل پدری منتقل کند یا آنرا بفروشد.
برای انتقال جهیزیه به محل دیگری نیاز به ارائه دادخواست علیه زوج وجود ندارد. اما اگر زوج مانع از جابجایی جهیزیه گردد، طبق قانون، اگر ارزش جهاز تا بیست میلیون تومان باشد، مرجع رسیدگی شورای حل اختلاف می‌باشد و در صورتیکه ارزش جهیزیه بیش از بیست میلیون تومان باشد، دادگاه خانواده به پرونده استرداد جهیزیه رسیدگی می‌کند. اما در هر حال شروع پرونده از دفاتر خدمات قضائی می‌باشد و پس از ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضائی، پرونده بر حسب مورد به شورای حل اختلاف و دادگاه خانواده ارجاع می‌شود و در صورتیکه ثنا داشته باشید، ابلاغ جلسات رسیدگی به شما پیامک خواهد شد. و در سایت عدل ایران https://www.adliran.ir/ می‌توانید ابلاغ‌ها را مشاهده کنید.
بهتر است قبل از اقامه دعوی یا همزمان با آن از مرجع مربوطه درخواست تامین خواسته داشته باشید تا سریع‌تر جهاز را توقیف و مانع فروش یا جابجایی آن توسط زوج شوید.
بردن جهیزیه توسط زوجه و ادعای سرقت توسط زوج
در صورتیکه زوجه قصد انتقال جهیزیه را دارد، بهتر است تعدادی از همسایگان و آشنایان به عنوان شاهد حضور داشته باشند تا نسبت به اموالی که از منزل مشترک خارج شده است در صورت شکایت زوج مبنی بر سرقت اموال توسط زوجه، به نفع زوجه شهادت دهند که زوجه صرفا جهاز خود را از منزل خارج کرده و اموال شوهر را از منزل خارج نکرده است.
تخریب یا فروش جهیزیه توسط زوج
در صورتیکه زوج، عمدا جهیزیه را تخریب کند یا آنرا به فروش برساند، اقدام وی جرم بوده و قابلیت پیگیری کیفری را دارد. فروش آن توسط زوج مصداق بارز بزه انتقال مال غیر می‌باشد و علاوه بر مجازات وی محکوم به رد عین جهیزیه و در صورت نبودن عین آن، مثل یا قیمت آن را به زوجه بدهد و برای این مورد نیاز به اقامه دعوا حقوقی نیست. برای شکایت کیفری بابت تخریب و فروش جهیزیه، ابتدا باید به دفتر خدمات قضائی مراجعه کنید و دادسرایی صالح به رسیدگی خواهد بود که جرم در حوزه آن واقع شده است.
سلام یه سوال دارم لطفا راهنماییم کنید. در دادخواست استرداد جهیزیه به چه چیزهایی باید اشاره کنم؟
۱-نام و نام خانوادگی، نام پدر، اقامتگاه، شغل خواهان سایر اطلاعات هویتی وی.
۲- نام و نام خانوادگی، نام پدر، اقامتگاه، شغل خوانده سایر اطلاعات هویتی وی.
۳- اگر دادخواست توسط شخص دیگری به غیر از خواهان و از طرف او تقدیم گردد باید رونوشت دلیلی را که نشان دهنده سمت دادخواست دهنده است پیوست پرونده نماید، مانند زمانی که وکیل به وکالت خواهان عرض حال می‌دهد و یا زمانی که که قیم از طرف صغیر دادخواست تقدیم می‌کند در این صورت بایستی وکالت‌نامه یا رونوشت آن و قیم نامه یا رونوشت آن را پیوست نماید. در صورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود، مشخصات وکیل نیز باید درج گردد.
۴- تعیین خواسته و بهای آن، مگر اینکه تعیین بها ممکن نبوده و یا خواسته مالی نباشد. آنچه را که خواهان از دادگاه درخواست دارد.
۵- تعهدات یا جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می‌داند به طوری که مقصود واضح و روشن باشد.
۶- کلیه تعهدات و جهات دیگری که خواهان برای اثبات دعوی خود به آنها استناد می‌کند مبانی دعوی خواهان یا از جمله تعهدات است. مانند اجاره، رهن، نکاح و …
۷- قید نشدن مشخصات یا ناقص بودن آن باعث رد دادخواست خواهان می‌گردد.
۸- در صورت قید نشدن مشخصات یا ناقص بودن آن، دادگاه طی یک اخطاریه، به خواهان فرصت می‌دهد تا نسبت به رفع نقص اقدام نماید، در غیر این صورت، دادخواست خواهان رد خواهد شد.
۹- شرح دادخواست: ذکر ادله و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد، از اسناد و نوشته‌ها، شهود و غیره
امضای خواهان و در صورت عجز از امضا، اثر انگشت وی.
آیا زن می تونه بدون حضور شوهر اقدام به بردن جهیزیه کنه؟
در صورتی که سیاهه یا فاکتور داشته باشد می تواند بدون اذن و حضور شوهر اقدام به بردن جهیزیه نماید.
که در این راستا ممکن است شکایت هایی مبنی بر سرقت از اموال تز سوی مرد مطرح شود که با دلیل عدم وجود سو نیت و جرم زن معمولا این شکایت ها به نتیجه نمی رسد ولی بهتر است از طریق قانون اقدام نماید.
بر طبق ماده ۶۳ قانون اجرای احکام که به قانون استرداد جهیزیه معروف است در صورت عدم اثبات جهیزیه تعلق به زن ریال آنچه معمولا و به صورت عادت مورد استعمال اختصاصی زن قرار دارد متعلق به زن و آنچه مورد استعمال اختصاصی مرد قرار دارد متعلق به مرد خواهد بود.
بقیه اموال مشترک است مگر خالف آن ثابت گردد که در این صورت جهیزیه باید به صاحب آن مسترد گردد.
اگر شوهر از دادن جهیزیه امتناع کند از طریق اجرای احکام اقدام می گردد.
سلام من با شوهرم دچار مشکل شدم و قفل در ورودی خونه رو عوض کرده و نمی تونم جهیزیه ام رو بردارم. لطفا راهنمایی کنید که چی کار باید بکنم؟
سلام
ابتدا دادخواست تامین دلیل بدهید و بعد اظهارنامه و سپس دادخواست استرداد جهیزیه.
سلام من جهیزیه ام رو از همسرم میخوام بگیرم آیا وسایلی که بعد از ازدواج خردیده مثل دستگاه لباسشویی اونها رو هم میتونم بگیرم یا خیر؟
شما می‌توانید دادخواست استرداد جهیزیه را در دفتر خدمات قضائی ثبت کنید و نسبت به استرداد جهیزیه اقدام کنید اما صرفا وسایلی که جزء جهیزیه شما است قابل مطالبه است و نسبت به وسایل که همسرتان بعد از عقد تهیه کرده است، هر دو مالک هستید. بطور کلی بعد از ازدواج، هر آنچه همسرتان کسب کند، هر دو بصورت برابر مالک هستید.