حتما بارها و بارها این حد از تعریف و تمجید را از نزدیکان و اطرافیان خود شنیده‌اید که کلامتان و موضوع بحث آن قدر جذاب است که دیگران را روی صندلی میخکوب می‌کند. تا جایی که کم کم خودتان هم باورتان می‌شود که واقعا در سخنوری ماهر شده‌اید و می‌توانید کاملا حرفه‌ای به مدیریت گفتگوها بپردازید. البته که شکی در این موضوع نیست؛ اما گاهی شنیدن سخنان و دردِ دل مخاطبانی که رو به روی ما نشسته‌اند باعث می‌شود چشممان به دنیای تازه‌ای باز شود. یکی از این موضوعات که معمولا مخاطب از آن می‌نالد عدم تنظیم سرعت کلام و سخن گفتن سخنرانی است.
شما هم این حالت را بارها و بارها تجربه کرده‌اید. زمانی که مشاهده می‌کنید فردی که در حال صحبت کردن است بیش از حد درگیر حاشیه شده است و یا ابتدای بحث آن قدر به مقدمه‌چینی می‌پردازد که یادتان می‌رود اصلا موضوع بحث چه بود! اگرچه ممکن است این حالت را در طول روز بارها و بارها دیده باشیم اما تجربه این موضوع در سخنرانی برای مخاطبان خیلی تلخ است. به علاوه یکی از اشتباهات مهلکی که در سخنرانی مرتکب می‌شویم خواهد بود. از این رو تصمیم گرفتیم این بار با نگاهی ویژه و متفاوت به تشریح اهمیت تنظیم سرعت کلام در سخنرانی و گفتگوهای ساده روزمره بپردازیم.
با تنظیم سرعت کلام، مخاطبان خود را از حضور در سخنرانی کلافه نکنید!
یکی از تکنیک‌های روان‌شناسی در هیپنوتیزم تنظیم سرعت کلام است. به این شکل که فرد درمانگر با تعیین ریتم سخن گفتن خود و بالا و پایین آوردن سرعت کلامش سعی دارد ریتم روانی در افراد ایجاد کند. گاهی ممکن است این سرعت بالا برود و گاهی هم سرعت صحبت کردن بسته به اهمیت موضوع پایین می‌آید تا در نهایت بیش‌ترین تاثیر روانی روی فرد اعمال شود.
در سخنرانی هم اهمیت تنظیم سرعت کلام به همین منوال است. مخاطبان در حکم تماشاگران یک برنامه کاربردی و مفید هستند که با تبلیغات زیاد جذب آن شده‌اند و اکنون روی صندلی‌ها نشسته‌اند؛ اما به دلایلی دائم تمایل دارند کنترل به دست بگیرند و بخشی از سخنرانی را به به جلو ببرند؛ چون ریتم سخنرانی در بخش‌هایی خاص بیش از حد کند و کسل‌کننده می‌شود!
اما چه عوامل خطری باعث می‌شوند تا مخاطب دقیقا مثل تماشاگر یک فیلم یا سریال تمایل داشته باشد بخش‌هایی را به جلو هدایت کند تا سریع‌تر از شر یک بخش خسته‌کننده خلاص شود؟
مقدمه‌پردازی و زمینه‌چینی بیش از حد قبل از شروع
اولین عاملی که تنظیم سرعت کلام در سخنرانی را مختل می‌کند همین مشکل زمینه‌چینی زیاد است. اصلا برخی از جملات هستند که بدون این که متوجه شوید سخنرانی را به درازا می‌کشانند و شما را در دام پرداختن به موضوعات جانبی و بیهوده می‌اندازند. برخی از این جملات پرکاربرد عبارتند از:
قبل از این که شروع کنم اجازه دهید…
این جمله می‌تواند آغازگر یک بحث طولانی، زمانبر و حتی پرچالش باشد که به تدریج رشته کلام را از شما می‌گیرد و باعث بی‌توجهیتان به مدیریت زمان در سخنرانی خواهند شد.
بگذارید با چند مثال شروع کنیم…
این جمله و ذکر مثال‌هایی که شاید بیان آن‌ها خیلی زمانبر شود جز همان عامل خطری است که باید از آن دوری گزینید.
بسیاری از سخنرانان به صورت عمدی یا غیرعمدی در تخمین مقدمه مورد نیاز و زمینه‌چینی برای شروع سخنرانی ناموفق هستند. یکی از موضوعاتی که می‌تواند باعث اشتباه در تنظیم سرعت کلام شود فروتنی چابلوسانه برخی از سخنرانان برای جذب مخاطبان و درآمدزایی بیش‌تر است؛ در حالی که خیلی از اوقات این سیاست نتیجه عکس می‌دهد. مثلا سخنران ابتدای بحث سعی دارد در فروتنی کامل به نقطه اوج مطلب و بار اطلاعاتی سخنرانی‌اش اشاره کند تا به صورت غیرمستقیم مخاطبان را متوجه خدمات کاربردی و مناسب خود کرده باشد.
شاید اولین و بهترین جمله برای آغاز یک سخنرانی به عنوان مقدمه، معرفی رشته تحصیلی، کمپانی و تخصص خود فرد باشد که در یک جمله بتواند مخاطبان خود را نسبت به بار اطلاعاتی و محتوای بحث بیش‌تر آگاه سازد.
پرداخت و هضم بیش از حد مطالب ساده
در طول سخنرانی ممکن است با گره‌های مختلفی برخورد کنید که با توضیحات بیش‌تر سخنران نیاز به گره‌گشایی داشته باشد. در واقع اگر در طول سخنرانی با دست‌اندازهایی رو به رو شدید می‌توانید با توضیح بیش‌تر از آن عبور کنید و از زمان استفاده نمایید؛ اما گاهی سخنران برای مطالبی ساده و بدیهی توضیحاتی ارائه می‌دهد که مخاطب دلش می‌خواهد به سرعت از آن عبور کند!
بی‌توجهی به خواسته‌های مخاطبان
خیلی از مشکلات در تنظیم سرعت کلام در سخنرانی به دلیل بی‌توجهی به چرا و چگونه‌های ذهن مخاطب به وجود می‌آیند. مثلا اگر مخاطب در ارتباط با علت وقوع یک موضوع از شما توضیحاتی بخواهد و شما به جای پرداختن به آن سوال، به چگونگی آن موضوع بپردازید تقریبا مخاطب را از خودتان ناامید کرده‌اید!
خیلی از اوقات سخنرانی و گفتگوها نظیر یک ماشین شروع به حرکت می‌کنند و خیلی روان تا پایان به حرکت برنامه‌ریزی‌شده خود ادامه می‌دهند. ماشین سخنرانی تنها در مواقعی می‌ایستد یا کند حرکت می‌کند که سوال یا ابهامی برای افراد وجود داشته باشد.