فکر می کنید آزاد ترین فضای انتقادی برای تک تک ما کجا و چه موقعی است؟ وقتی که درون شهر قدم می زنیم و نابسامانی های خیابان را می بینیم امکان این وجود دارد که رو در رو با شهردار در مورد ضعف های موجود حرف بزنیم؟ وقتی که در دانشگاه قرار داریم نواقص مدیریتی و کمبودهای امکانات وضعیت تحصیلی دانشجویان را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد می توان آزادانه و بی پروا این مشکلات را با مسئولان در میان گذاشت؟ در روابط شخصی و خانوادگی چه طور؟ آن قدر می توان با نزدیکان بی تعارف و جسورانه عمل کرد و احساسات خود را در هر موقعیت با آن ها در میان گذاشت؟ میتوانیم همه حرفدلمان را با انتقاد کردن از افراد حساس و زودرنج دودستی تقدیمشان کنیم و قطعا انتظار واکنش مثبت داشته باشیم؟
احتمالا پاسخ شما برای تک تک این موقعیت ها منفی بوده یا حداقل شما هم با ما هم عقیده هستید که هیچ یک از موقعیت های نامبرده برای ابراز انتقاد و بازخورد حداقل 100 درصد مناسب نیستند. شاید اصلا هیچ یک از ما تا کنون فضای انتقادی واقعی را که بتوانیم در آن تمام دیدگاههایمان را مطرح کنیم تجربه نکرده باشیم. اما مگر بدون انتقاد کردن دنیا پیشرفت میکند؟
پذیرش انتقاد از سوی طبقات مختلف جامعه با هم فرق دارد. به علاوه این که دقیقا چه کسی از ما انتقاد میکند هم روی دیدگاه ما نسبت به انتقاد دیگران اثر دارد. معمولا همه ما نقدهای خانواده را خیلی بهتر از نقد سایر افرادی که شاید هرگز با آنها همکلام نشدهایم میپذیریم. اما میتوان با رعایت سه قانون ساده، نقد موثرتر را با واکنش بهتری از سوی طرف مقابل تجربه کنیم. این قوانین را در ادامه در دانشگاه زندگی مرور میکنیم.
3 قانون ساده برای انتقاد کردن از افراد حساس و زودرنج در محیط کار و زندگی
اگرچه معمولا انتقادهای ما با ایجاد برآشفتگی، برانگیختن حس خشونت و نفرت و دشمنی همراه است اما با چند قانون ساده میتوان ایستاد و انتقاد قهرمانانه داشت:
انتقاد خاص را دقیق و بدون بزرگنمایی مطرح کنید
کسی که مورد انتقاد قرار میگیرد، اگر حرفهای کلی بشنود و نتواند نکات اصلی را ارزیابی کند احتمالا در فهم موضوع مورد نظر شما با مشکل مواجه شود. بنابراین بهتر است برای این که نقد شما خاصتر مطرح شود از بزرگنمایی نقدتان با استفاده از قیودی نظیر “همیشه” یا “هرگز” خودداری کنید. مثلا اگر دوستتان قرار شام امشب را لغو میکند که قبلا چند ماه پیش هم اتفاق افتاده بود، در نقد این موضوع از جملاتی مثل ” تو همیشه عادت به بدقولی داری” استفاده نکنید.
شیوه بیان ما در انتقاد کردن از افراد حساس و زودرنج بسیار مهم است. وقتی که با یک فرد زودرنج یا سختگیر صحبت میکنید که برقراری ارتباط با او مشکل است، وقتی که روی یک بخش متمرکز شوید و آن را پررنگ کنید مخاطبتان دیگر به ادامه جمله و نقد شما اهمیت نمیدهد. همان بزرگنمایی کافی است تا ذهن مخاطب شما دچار خطا و منحرف شود و از منظور اصلی شما فاصله گیرد. جالب است بدانید خیلی از اختلافات زوجها هم در حقیقت به دلیل بزرگنمایی قضیه با این آمار و ارقام به وجود میآید. مثلا ممکن است همسر شما به خاطر این که بابت 80 درصد اختلاف مقصر شناخته شده است هرگز اقدام به عذرخواهی نکند؛ در حالی که تنها مسئول نیمی از اختلافات و تقصیرات بوده است و شما با بزرگنمایی این عدد باعث دامن زدن به این اختلاف شدهاید!
نقدها را هر چه کوتاهتر و مختصرتر بیان کنید بهتر است!
به درازا کشیدن گفتگو باعث بیتوجهی طرف مقابل میشود. این یک قانون در جهانی میباشد که حوصله مردمان پرمشغلهاش به اندازه محدودیت کاراکتر استاتوسهای شبکههای اجتماعی است! این حقه همه انسانها است که وقتی میدانند حرفهایشان اثر نمیکند مباحثه را طولانیتر کرده وبلندی صدایشان را بالا میبرند. در حالی که وقتی موضوع انتقاد کردن از افراد حساس و زودرنج مطرح باشد همه چیز نتیجه عکس میدهد و باید نقد را کوتاهتر و مختصرتر بیان کرد.
نقد را بدون قضاوت یا حمله به شخص مطرح کنید
این بخش مهمترین قانون در انتقاد کردن از افراد حساس است. خصوصا افرادی که به صورت عادی حالت تدافعی دارند، موضوع پیچیده است و مکالمه قرار است در مکان مهمی نظیر محل کار آن فرد انجام شود. بهترین راه برای این که نقد شما حمله به شخص یا توهین تلقی نشود استفاده از عبارت مندار است! عبارات مندار در واقع جملاتی هستند که با “من” شروع میشوند و استفاده از آنها باعث میشود فرد حس بهتری داشته باشد؛ چون شما مستقیما با گفتن “تو”، او را هدف ترکش نقدهای خود قرار ندادهاید!
به طور کلی استفاده از جملاتی که با “من” شروع میشوند و در واقع آغاز نقد از سمت خودتان هستند چند مزیت مهم دارند:
- زمینه آنها قضاوت افراد یا سرزنش نیست
- بر این موضوع که دیگران مسئول ناراحتی یا احساس شما هستند دلالت ندارد
- نشان میدهد که منظور شما فقط خودتان یا طرف مقابلتان نیست و هر دو در این نقد دخالت دارید
