با افزایش سن و گذراندن دوران طلایی زندگی، خیلی از افراد انگیزه بیش‌تری برای مرور عمر خود و ارزیابی عملکردشان را دارند. به نظر می‌رسد عبور از دوران خاصی مثل جوانی و قدم گذاشتن به میانسالی تلنگری باشد تا افراد نگرش شخصی و حرفه‌ای خود را تغییر دهند. اما بنابر تجربه هیچ چیز نظیر مشاوره خانواده نمی‌تواند در این زمینه راه و چاه تغییر را به شما نشان دهد!
افزایش خشونت خانگی و آمار طلاق در کنار عدم رضایت نسبی از کیفیت زندگی از عواملی هستند که نیاز خانواده را به عنوان مهمترین بنیان اجتماعی به تغییر بیش‌تر می‌کنند. مرجع اصلی این تغییرات در وهله اول روانشناسان هستند که طی فرایند مشاوره خانواده، مشکلات را موشکافی می‌کنند.
همه ما به تغییر نیاز داریم!
نگاهی به آمار و ارقام نیاز بشریت به تغییر را در طول زندگی مشترک بیش‌تر ثابت میکند. در آخرین آماری که به صورت گسترده بین نژادهای مختلف در ایالات متحده و در سال 1995 تا 2016 صورت گرفته، احتمال جدایی زوجین در ده سال اول زندگی از هر 100 نفر تا 26 نفر تخمین زده شده است. جالب‌تر این که پایداری خانواده‌ها با افزایش سن زوج‌ها نسبت عکس داشته و میزان طلاق تا سال 2016 و با افزایش سن در جمعیت‌های مختلف با افزایش قابل توجهی رو به رو بوده است.
از دیدگاه روانشناسان و با در نظر گرفتن سبک متفاوت زندگی امروزی و فشارهای سنگین اقتصادی و اجتماعی، همه ما در زندگی برای تغییر به مشاوره خانواده نیاز داریم؛ چون:
- قانون و چارچوب‌هایی که برای جدایی در ذهن اکثریت جامعه شکل گرفته قدیمی و کهنه است. دید همسران نسبت به جدایی و اختلافات خانواده باید اصلاح شود.
- حقوقدان‌ها و وکلایی که به امر حل اختلافات خانوادگی مشغول هستند به سبب حجم بالای کار و عدم دانش کافی در زمینه روانشناسی خانواده کمکی به حل مشکلات نمی‌کنند. پس گام اول در حل مشکلات و اختلافات داخلی مشاوره خانواده است.
- در دنیای امروز ساز و کار تشکیل بسیاری از خانواده‌ها تغییر کرده است. خیلی از خانواده‌ها به دنبال شکست همسران در زندگی قبلی تشکیل می‌شوند و یا همسران تجربیات متعددی در برقراری روابط پیش از تشکیل خانواده داشته‌اند. مشاوره خانواده کمک میکند دید همسران نسبت به خانواده و چارچوب کلیشه‌ای آن اصلاح شود.
- بر اساس اطلاعات NHS، مشکلات و اختلالات روانی درکودکان زیر 6 سال رو به افزایش است. اغلب این مشکلات به مداخله مشاوره خانواده نیاز دارند. به زبان دیگر برای تداوم رشد صحیح فرزند لازم است تغییرات اساسی در خانواده ایجاد شود.
- بسیاری از مشکلات حاد و مزمنی که خانواده را درگیر می‌کنند پیامد مسائل اجتماعی و اقتصادی است که خانواده‌ها با آن درگیر هستند. در برطرف کردن این مشکلات دادگاه خانواده تلاشی نمی‌کند و حمایتی از سوی نهادهای قانونی وجود ندارد. در این مرحله مشاوره خانواده گزینه خوبی برای حل و فصل مشکلات است.
مشاوره خانواده و راهکارهای آن در زمان طلایی
قبل از مراجعه به مشاوره خانواده باید باور داشته باشیم که نقش این مرجع فقط یک شعار نیست!
مشاوره خانواده مرجعی با زمینه حرفه‌ای روانشناسی یا تحصیل کرده در حوزه روانشناسی بالینی است که به همراه وکیل به حل مشکلات مربوط به جدایی و معضل‌های سلامت روان خانواده می‌پردازد.
روانشناسان و وکلایی که در زمینه مشاوره خانواده فعالیت می‌کنند باید یک قدم از مراجع قانونی جلوتر باشند. بنابراین قبل از این که اختلافات حاد شود، در صورت مراجعه به موقع آن‌ها اختلافات در زمان طلایی حل و فصل می‌شود. بنابراین نقش اصلی مشاوره خانواده ارائه راهکار به زوجین در زمان طلایی است.
نیاز لحظه‌ای و همگانی جامعه به مشاوره خانواده
مدت‌ها از معرفی مفهوم بهداشت روان به عنوان راهکاری برای ارتقای سلامت روانی و افزایش رضایت در زندگی می‌گذرد. بعد از این که هفته بهداشت روان در کشور ما ایران به صورت رسمی شناخته شد نهادهای دولتی و خصوصی زیادی برای تامین این نیاز در کودکان و خردسالان فعالیت می‌کنند.
علت این رویکرد هم به نیاز لحظه و همگانی حامعه به مشاوره خانواده مربوط می‌شود. وقتی پای مشاوره برای خانواده جهت حل مشکلات و اختلافات درون خانواده‌ای مطرح می‌شود قطعا رویکردها و اهداف تغییر میکند. در اوج اختلافات و زمانی که خانواده در مرحله حاد تصمیم به رفع مشکلات می‌گیرد، هرگز منافع فردی نادیده گرفته نمی‌شود. این در حالی است که که کانون خانواده و زندگی مشترک در حساس‌ترین برهه خود، نیازمند مشورت، همکاری و همدلی از سوی کارشناسی است که به موضوع روانشناسی خانواده، بدون هرگونه جانبداری کاملا احاطه دارد.
زندگی مدرن در هزاره سوم قطعا به مشاوره خانواده نیاز دارد!
مشاوره خانواده یک برنامه روتین و تکراری نیست. هر خانواده با مشکل خاص و منحصر به فرد خود به مراجع معتبر مراجعه میکند. در هر بار مراجعه فرمی تحت عنوان “فرم خانواده” به اعضا عرضه می‌شود تا اطلاعات دقیق به صورت خاص برای هر خانواده ثبت شود.
به طور کلی علت این که هر خانواده‌ای با هر سطحی از اختلافات به مشاوره خانواده نیاز دارد را می‌توان در چند بند خلاصه کرد:
اساس شکل گیری خانواده تغییر کرده است
در زندگی امروز اساس تشکیل خانواده‌ها هرگز مثل قبل گذشته نیست. خیلی از خانواده‌ها بر اثر ترکیب دو واحد خانواده تشکیل می‌شوند. مثلا دو فردی که صاحب فرزند هستند با هم خانواده جدیدی تشکیل می‌دهند.
خانواده‌هایی که به این صورت تشکیل می‌شوند حساس‌ترین بنیان خانوادگی موجود در جامعه امروز هستند. اختلافات بین کودکان، سن و تجربیات قبلی والدین این خانواده‌ها را در موقعیت بحرانی در زندگی قرار می‌دهد. به علاوه مرزهای خانوادگی که با ترکیب دو خانواده باید از بین می‌رفتند، ممکن است با یادآوری نقش ناپدری یا نامادری دوباره پدیدار شوند.
در چنین شرایطی هر خانواده قطعا به مشاوره خانواده نیاز دارد تا از چالش‌های پیش رو با موفقیت عبور کند.
اختلافات و دوری اعضای خانواده
خیلی از اوقات طلاق عامل اصلی اختلافات نیست. اعضای خانواده بدون این که از نظر فیزیکی جدا باشند در دنیای متفاوتی به سر می‌برند. بنابراین جدایی روحی و عاطفی بین اعضای خانواده می‌تواند دلیل مهمی برای مراجعه به مشاوره خانواده و استفاده از رهنمودهای آن باشد.
پرخاشخری و تضادهای روحی نوجوانان
بسته به محیطی ما برای رشد فرزند خود فراهم می‌کنیم احتمال دارد کودک دچار تضادهای روحی شود. به عنوان مثال ممکن است به صورت متناوب گزارش درگیری فرزندتان در مدرسه به شما برسد. یا این که کودکتان در تعامل با سایر کودکان در فضای آموزشی و تفریحی مشکل داشته باشد.
رفتارهایی از این قبیل که تا دوران نوجوانی هم می‌توانند ادامه دار باشند ریشه در پرخاشگری و تضادهای روحی نوجوان یا جوان دارد. فرزند شما با واکنش‌های شدید و دور از انتظار سعی میکند بخشی از تضادها را متعادل سازی کند. در صورت بروز این رفتار هر چه سریع‌تر باید از مشاوره خانواده کمک بخواهید.
بیش فعالی و رفتارهای پرخطر اعضای خانواده
خیلی از مراکز ترک اعتیاد به بخش مشاوره خانواده مجهز هستند. بنابراین قبل از هر اقدامی موضوع اعتیاد و تاثیرات آن روی اعضای خانواده باید برآورد شود.
اعتیاد نسبت به مواد مخدر یا الکل نه فقط خود فرد، بلکه کل خانواده را درگیر میکند. در چنین شرایطی پیامدهای اعتیاد می‌تواند روی تحصیل، تعلیم و رشد اخلاقی فرزند شما اثرگذار باشد.
کینه توزی و اختلافات مربوط به خانواده همسران
یکی از مهمترین بخش‌هایی که بر کیفیت روابط زناشویی افراد در جوامع شرقی اثر می‌گذارد، خانواده همسران هستند. کینه توزی به دنبال اختلاف نظر بین خانواده همسران بخشی از زندگی خانواده‌های ایرانی است. بنابراین یکی از شروط اصلی ازدواج آمادگی برای مدیریت اختلافات ناخواسته بین خانواده همسران است.
اختلافاتی که در این شرایط ایجاد می‌شوند دو حالت متفاوت می‌توانند داشته باشند. اول این که به اختلافات به شکل دلخوری‌های موقتی نگاه شود و دوم این که این اختلافات زمینه کینه توزی بین افراد فراهم کند. این کینه توزی زمینه اهانت و تنفر را در خانواده فراهم می‌سازد.
شکاف نسلی بین والدین و فرزندان
ورود به سن بلوغ ونوجوانی از بحرانی‌ترین دوران زندگی محسوب می‌شود. در این حالت تلاش برای مطیع کردن نوجوان ممکن است جواب ندهد. از طرفی فرزند شما در این سن رفتارهای احساسی و عجولانه‌ای از خود بروز می‌دهد و هر نوع واکنش شما ممکن است به آسیب عاطفی منجر شود.
وقتی که نوجوان شما ناامید، ناراحت، عصبانی، دلزده و پرخاشگر است گفتگوهای شما به جایی نمی‌رسد؛ چون احتمال این که نوجوانان بتوانند در شرایط دشوار عکس‌العمل منطقی از خود نشان دهند کم است. بنابراین نوجوان به آن چیزی متوسل می‌شود که تنها در آن شرایط بتواند به نفعش باشد؛ نه در آینده. در چنین شرایطی بهترین کسی که می‌تواند ارتباط موثر با نوجوان برقرار کند مشاوره خانواده خواهد بود.
رفتارهای تحریک کننده و تنش زا بین همسران
شفافیت در روابط بین زوجین حرف اول را می‌زند؛ اما در موقعیت‌های مختلف ممکن است روابط تحت تاثیر پنهان کاری، لجبازی و انتقام جویی همسران متزلزل شود.به یک مثال ساده توجه کنید:
ممکن است همسر شما به یک قرار خانوادگی دیر برسد و بر خلاف تاکید مداوم شما فرد خوش قولی نباشد. رفتار متقابل شما در موقعیت مشابه مصداق انتقام جویی و شروع کینه توزی بین همسران است.
البته شاید این مثال سطحی‌تر از این باشد که بخواهید به خاطر آن به مشاوره خانواده مراجعه کنید. اما این رفتار می‌تواند سرآغاز اختلافات ریشه‌ای بعدی باشد.
مراجع رسمی مشاوره خانواده در کشور
مدارس به عنوان اولین پایگاه، کلینیک‌ها، دفترهای خصوصی، بیمارستان‌ها، مراجع قضایی و دانشگاه‌ها از مراجع رسمی مشاوره خانواده در کشور هستند. این در حالی است که این روزها اکثر مشاوره‌ها به صورت آنلاین در قالب سامانه یا وب سایت‌ها عرضه می‌شوند. در دانشگاه زندگی هم به عنوان پایگاه آنلاین روانشناسی بارها به مزیت استفاده زوج‌ها از مشاوره اشاره کرده‌ایم.
چه زمانی به مشاوره خانواده نیاز داریم؟
بعد ازخواندن این مطلب ممکن است متوجه شوید تمام شاخص‌هایی که نیاز به درمان و مشاوره را مشخص می‌کنند در شما هم وجود دارند. اما آیا شما هم نیاز به مراجعه و استفاده از مشاوره خانواده دارید؟
بر خلاف تصور اکثر مردم، فقط شرایط خاص و بحرانی زندگی نیست که شما را به مراجعه و استفاده از خدمات مشاوره نیازمند میکند. شما در هر شرایطی می‌توانید از مشورت کارشناسان و روانشناسان استفاده کنید. بنابراین:
- اختلافاتی که باعث به وجود آمدن لحظات پرتنشی در زندگی می‌شوند؛ مثل اختلافات روزمره با نوجوانان که گاهی شکل مزمن به خود می‌گیرند
- اعتماد به نفس ناکافی در تصمیم گیری و مواجه شدن با مشکلات که آتش اختلافات را شعله ور میکند
- ضعف اعضای خانواده در تعامل و برقراری ارتباط با یکدیگر؛ مثلا اکثر افراد با این شکایت به مشاوره خانواده مراجعه می‌کنند که حرف یکدیگر را نمی‌فهمند.
- وقوع شرایط خاص و بحرانی در زندگی مثل مرگ اعضای خانواده و … که روی روحیه مدیریت زندگی همسران اثر می‌گذارد
- مشکلات غیر قابل پیش بینی نظیر بحران‌های اقتصادی که نارضایتی اعضای خانواده را به دنبال دارد. اکنون بخش عمده آمار طلاق در ایران به عدم نارضایتی اقتصادی طرفین و مشکل در تامین خانواده مربوط می‌شود. از آن جایی که شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور قابل پیش بینی نیست، مشاوره خانواده به مدیریت این بار روانی برای خانواده کمک میکند.
سایت دانشگاه زندگی در تلاش است تا در زمینه روانشناسی خانواده، مشاوره خانواده و مشاوره ازدواج آموزش‌های کاربردی را در اختیار مخاطبان خود قرار دهد.
خانواده مهمترین نهاد جامعه و کانون اصلی رشد شخصیت انسان‌ها می‌باشد. صمیمیت موجود بین اعضای خانواده باعث ایجاد توقعات و در نهایت تعارضاتی می‌گردد. برای حل این تعارضات نیازمند مشورت با مشاور در زمینه مشاوره خانواده و مشاوره ازدواج هستیم.
در ادامه و در این ویدیو از زبان Martin Boniface، کارشناس مشاوره خانواده می‌شنویم که چطور مشاوره خانواده می‌تواند به حمایت از پایه‌های زندگی مشترک کمک کند.
سایت دانشگاه زندگی آماده ارائه خدمات مشاوره از قبیل مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره حقوق خانواده و…. می باشد. جهت تعیین وقت مشاوره با شماره های 02144635830 و 09128114868 تماس بگیرید.