کافی است جستجویی کوتاه در گوگل درباره خالی شدن ذهن یا خالی کردن ذهن داشته باشید؛ امواج بی‌نهایت نتایج گوگل به سمت شما سرازیر می‌شوند تا شما را با حداقل ده تا از تکنیک‌هایی که می‌توانید ذهنتان را به واسطه آن‌ها خالی کنید آشنا شوید. اصلا خیلی از افراد به دنبال راهی هستند تا از شر هجوم افکار مختلف به ذهنشان خلاص شوند. اگر شما هم به دنبال این موضوع هستید و اتفاقا یک سخنرانی یا کنفرانس مختصر هم پیش رو دارید اصلا نگران نباشید؛ خالی شدن ذهن و فراموش کردن هر آن چه که به خاطرش روی صحنه قرار داشتید را روز سخنرانی تجربه خواهید کرد!
خیلی از سخنرانان حداقل یک بار این معضل و حتی به اعتقاد خودشان، فاجعه فراموشی و خالی شدن ذهن را تجربه کرده‌اند. حالتی که فرد روی صحنه قرار دارند و تا لحظاتی خیلی خوب و بر اساس برنامه‌ریزی مشخص مطالب را ارائه می‌دهد؛ اما ناگهان به مرحله‌ای می‌رسد که انگار بدون هر گونه آمادگی روی صحنه حاضر شده و هیچ چیزی ندارد که ارائه دهد!
این حالت در بسیاری از مصاحبه‌ها یا سخنرانی‌های افراد مشهور خصوصا هنگام دریافت جایزه‌های جهانی دیده می‌شود. مثلا Sally Field، بازیگر آمریکایی در مراسم جوایز Emmy، به محض آن که روی صحنه حاضر شد همه چیز را فراموش کرد و اقرار کرد که انگار ذهنش از هر چه که قرار بود بگوید خالی شده است!
امروز در دانشگاه زندگی قصد داریم این موضوع را با دید باز و خیلی دقیق‌تر بررسی کنیم. قصد داریم به شما نشان دهیم که هیچ چیز، حتی خالی شدن ذهن روی صحنه سخنرانی نمی‌تواند یک فاجعه باشد و شما قادر هستید با تکنیک‌های خاص هر گونه مانعی را پشت سر بگذارید!
راه‌های جلوگیری و نجات از معضل خالی شدن ذهن حین سخنرانی
یکی از دلایلی که مشکل فراموش شدن کلمات در طول سخنرانی و همین خالی شدن ذهن به وجود می‌آید در واقع باورهایی است که از اطراف و همچنین از ذهن کهنه خودمان منشا می‌گیرند. به همین دلیل باید ابتدا با این باورها و تفکرات منفی مبارزه کنیم تا خودمان را از مهلکه نجات داده باشیم.
برخی از راهکارهایی که ما را از این باورها مخرب نجات می‌دهند عبارتند از:
بابت سکوت‌های گاه و بی‌گاه نگران نشویم
فکر می‌کنید سکوتی که در طول سخنرانی اختیار می‌کنید خیلی روی اعتبار شما تاثیر منفی می‌گذارد؟ شک نکنید که با این تفکر پیدا کردن سر نخی برای ادامه دادن بحث بعد از خالی شدن ذهن کار دشوارتری می‌شود!
برای این که از وضعیت سخنرانی در صورت سکوتتان مطمئن شوید یک بار در تمرین سخنرانی حتما از اجرای خود فیلمبرداری کنید. از دوستانتان بخواهید هنگام اجرا در سالن باشند و یک واکنش کاملا طبیعی داشته باشند. چه بهتر که اصلا از عمدی بودن این سکوت خبر نداشته باشند و کاملا طبیعی رفتار کنند. در پایان فیلم را بررسی کنید و ببینید این سکوت هنگامی که نکته‌ای را فراموش کرده‌اید چه قدر پررنگ است. آیا ارزش تمرکز کردن را دارد؟ آیا بهتر نبود به سادگی از آن بگذرید؟
به جای کلمات، می‌توانیم از عبارات استفاده کنیم!
یکی از مشکلاتی که به دنبال خالی شدن ذهن سخنران و دستپاچه شدن به وجود می‌آید فراموش شدن اصل هر کلمه است. گاهی بدیهی‌ترین کلمات به دست فراموشی سپرده می‌شوند و به خاطر آوردن آن‌ها تقریبا دشوار می‌شود. در چنین شرایطی کافی است با خود زمزمه کنید که به جای خود کلمات، عبارات جایگزین زیادی وجود دارند که در توصیف به من کمک می‌کنند!
فرض کنید قرار است درباره DNA سگ‌ها در بخشی از سخنرانی خود صحبت کنید اما هر چه که تلاش می‌کنید نمی‌توانید واژه DNA را به خاطر آورید. در چنین شرایطی می‌توانید این ساختار را به این شکل توصیف کنید: ساختار مارپیچی هلیکس دوگانه که مسئول تعیین ژنی در موجودات است!
ذهن خالی فاجعه‌بار نیست!
آن چه که از فراموش شدن بخش‌هایی از سخنرانی یک فاجعه ایجاد می‌کند سوالاتی است که در همان مقطع زمانی کوتاه به ذهن فرد می‌رسد. مثلا:
- آیا مخاطبان این مشکل را به یاد می‌سپارند و برای دیگران تعریف می‌کنند؟
- (در سخنرانی شغلی نظیر مصاحبه‌ها) این فراموش کردن، روی موقعیت کاری من چه تاثیری می‌گذارد؟
برای شروع باید این افکار را از خودتان دور کنید! در مرحله بعد بهتر است تکنیک‌های قطع کردن سخنرانی توام با راضی نگه داشتن مخاطبان را مرور کنید تا بتوانید در آن لحظه واکنش بهتری داشته باشید.
استراتژی‌های پیشگیرانه برای اجرای سخنرانی
از آن جایی که خالی شدن ذهن روی صحنه سخنرانی هیچ راه درمانی ندارد و فقط می‌توانیم با کمی صبر آن را کنترل کنیم، پس لازم است به فکر اقداماتی باشیم که از بروز آن حین سخنرانی پیشگیری کرده باشیم.
برخی از این اقدامات را مرور می‌کنیم:
هرگز کل سخنرانی را حفظ نکنید!
به طور کلی حفظ کردن جملات و کلمات در هیچ امری توصیه نمی‌شود و در واقع نتیجه معکوس می‌دهد؛ چون فرد تصور می‌کند هیچ راهی برای بیان یک جمله به جز آن چه که نوشته شده است وجود ندارد!
اگر شما مسیر حفظ کردن جملات را دنبال کنید، وقتی در شرایط خالی شدن ذهن قرار می‌گیرید اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد تلاش برای یادآوری جملات فراموش‌شده است. بنابراین ذهن هرگز به دنبال راه دومی به عنوان راه چاره برای خلاص شدن از این ماجرا پیش نمی‌گیرد!
برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می‌کنیم مفاهیم را ابتدا خودتان بفهمید تا بتوانید به دیگران نیز بفهمانید. کلمات جایگزین‌های زیادی دارند و وقتی که چیزی فراموش شود، در صورتی که به خوبی تفهیم شده باشد با کلمات دیگر به ذهن برمی‌گردد.